Stomatologia Współczesna
NR 5/2015
Nowotwory – stan wiedzy wśród studentów kierunków lekarskiego i lekarsko-dentystycznego
Neoplasms – the state of knowledge among medical and dentistry students
Ze Studenckiego Koła Naukowego przy Wydziale Lekarskim z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu – Katedry i Zakładu Anatomii Opisowej i Topograficznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach: Michał Janerka, Paweł Jonczyk, Magdalena Potempa
Z Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu – Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach: Aleksandra Potempa
Z Katedry i Zakładu Anatomii Opisowej i Topograficznej Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu – Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach: dr hab. n. med. Marek Kucharzewski
Z Katedry i Zakładu Patomorfologii Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu – Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach: dr n. med. Daniel Sabat
Słowa kluczowe: nowotwór, studenci medycyny, studenci stomatologii, ankieta, czynniki ryzyka raka, metody screeningowe
Częstość występowania chorób nowotworowych w polskim społeczeństwie stale rośnie, co po-woduje, że problem ten nabiera coraz szerszego wymiaru w aspektach medycznym, społecznym oraz medialnym. W pracy przedstawiono wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród 237 studentów kierunku lekarskiego oraz lekarsko-dentystycznego. Respondentów podzielono na dwie grupy: przedkliniczną z II roku studiów oraz kliniczną z III i IV roku studiów. Narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety, składający się z 33 pytań testowych jednokrotnego wyboru. Pytania dotyczyły m.in. podstawowej terminologii dotyczącej chorób nowotworowych, statystyk tych chorób, czynników ryzyka rozwoju nowotworu i metod screeningowych. Wszyscy badani wiedzieli, że nowotwór może wystąpić także u dzieci, a 98,40% studentów z grupy klinicznej posiadało wiedzę, co to jest nowotwór łagodny. W pytaniu o najczęstszy nowotwór w polskiej populacji 82,7% studentów z grupy klinicznej i przedklinicznej wskazało nowotwór płuca. 88,20% i 72,70% respondentów odpowiednio z grupy klinicznej i przedklinicznej wiedziało, że do metod screeningowych wykrycia raka prostaty służy pomiar PSA we krwi obwodowej. Na podstawie uzyskanych wyników podstawowa wiedza respondentów z zakresu chorób nowotworowych została oceniona jako satysfakcjonująca, a niekiedy i bardzo dobra.
Key words: neoplasm, medical students, dentistry students, survey, cancer risk factors, cancer screening methods
The incidence of neoplasms continues to grow in Polish society with the result that this problem takes on increasingly broader dimension in medical, social and medical aspects. In the paper results of a survey conducted among 237 medical and dental students were presented. Respondents were divided into two groups: preclinical from II year of study and clinical from III and IV year of study. The authors’ questionnaire research tool consisted of 33 1-choice questions about basic medical terminology connected with neoplasms, statistics of that maladies, tumor risk factors and screening methods. Results show that all students knew that neoplasms can occur also in childhood and 98.40% of students from clinical group what benign neoplasm mean. On the question about the most common tumor in Polish population, 82.70% respondents of both clinical and preclinical group answered correctly – lung cancer. 88.20% and 72.70% of respectively clinical and preclinical group knew that PSA blood test is used for early detection of prostate cancer. Based on the results basic neoplasm knowledge of respondents has been assessed as satisfactory and sometimes as very good.
Reakcja anafilaktyczna w gabinecie stomatologicznym – opis przypadku
Anaphylaxis in dental surgery – a case report
Z Katedry Protetyki Stomatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: dr n. med. Bożena Jedynak
Słowa kluczowe: anafilaksja, wstrząs anafilaktyczny, leczenie anafilaksji
Reakcja anafilaktyczna w gabinecie dentystycznym zdarza się rzadko. Niemniej jednak rozwinięcie wstrząsu anafilaktycznego może stanowić stan bezpośrednio zagrażający życiu pacjenta. W pracy przedstawiono rzadko spotykany przypadek ciężkiej postaci reakcji anafilaktycznej na masę wyciskową wykorzystywaną w wykonawstwie i naprawie protez zębowych.
Warto pamiętać, że w przewidywaniu rozwinięcia anafilaksji może pomóc lekarzowi dokładne badanie kliniczne pacjenta. Wyposażenie gabinetu w zestaw przeciwwstrząsowy i sprzęt reanimacyjny oraz wiedza na temat rozpoznawania i leczenia anafilaksji mają kluczowe znaczenie w wyprowadzaniu pacjenta ze wstrząsu. Lekiem pierwszego rzutu w leczeniu anafilaksji jest adrenalina podawana w iniekcji domięśniowej. Natomiast leki przeciwhistaminowe i glikokor-tykosteroidy przynoszą korzyści w zapobieganiu oraz rozwinięciu anafilaksji dwufazowej.
Key words: anaphylaxis, anaphylactic shock, anaphylaxis treatment
The anaphylactic reaction happens rarely in dental surgery. However, develop if anaphylactic shock may be a direct life-threatening condition of a patient. In the paper a rare case of severe form of anaphylactic reaction to mass for dental impressions used in execution and repair of dentures.
It is worth to remember that a thorough clinical examination of the patient can help doctor in anticipation of anaphylaxis. Equipping the surgery with an emergency care equipment as well as doctor’s knowledge in the area of diagnosing and treatment of anaphylaxis play the key role in the patient’s recovery from the anaphylactic shock. A drug selected as first line is adrenaline administered as intramuscular injection. While the antihistaminics and glucocorticoides benefit in prevention and development of diphase anaphylaxis.
Diagnostyka i leczenie nadziąślaków – opis trzech przypadków
Diagnostics and treatment of epulides – description of three cases
Z Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Beata Wyrębek, lek. dent. Bartłomiej Górski, dr hab. n. med. Paweł Plakwicz
Słowa kluczowe: chirurgia śluzówkowo-dziąsłowa, etiopatogeneza, nadziąślak
Nadziąślaki są najczęściej występującymi zmianami rozrostowymi dziąsła o niesprecyzowanej klasyfikacji i etiopatogenezie. Obecnie przeważa pogląd, że są to guzy zapalne, a nie nowotworowe (pomimo stwierdzenia pewnych molekularnych cech nadziąślaka olbrzymiokomórkowego przypo-minających dynamikę procesu nowotworowego). Cechuje je jednak wysokie ryzyko wznowy. Leczenie nadziąślaków obejmuje chirurgiczne usunięcie z oceną histopatologiczną oraz wyeliminowanie ewentualnych czynników etiologicznych. Ubytki tkanek miękkich powstałe po chirurgicznym usunięciu zmiany wymagają często przeprowadzenia zabiegu z zakresu chirurgii śluzówkowo-dziąsłowej, by polepszyć estetykę.
Key words: mucogingival surgery, etiopathogenesis, epulis
Epulides (granulomas) are the most frequently diagnosed gingival hyperplastic lesions with unspecified classification and etiopathogenesis. Epulides are generally believed to be inflammatory in origin rather than neoplastic lesions (despite determination some melecular features of giant-cell epulis resembling dynamics of neoplastic process). However, they are characterized by high risk of recurrence. Treatment of epulides consists of their complete excision and histopathological rating with simultaneous elimination of etiological factors. Soft tissue defects, which appear due to the excision of the lesion, often require mucogingival plastic surgery procedures to improve esthetics.
Zabieg chirurgicznego wydłużenia korony klinicznej zęba jako wstęp do odbudowy protetycznej – opis przypadku
Surgical procedure of clinical crown lengthening as a prelude to prosthetic reconstruction – a case report
Z Centralnego Ambulatorium Stomatologicznego Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej w Krakowie: lek. dent. Kamila Sołtys
Z Zakładu Stomatologii Zintegrowanej Instytutu Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum: lek. dent. Andrzej Żegleń
Z Zakładu Stomatologii Zintegrowanej IS UJ CM i Centralnego Ambulatorium stomatologicznego Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej w Krakowie: dr hab. n. med. prof. UJ Jolanta Pytko-Polończyk – kierownik Zakładu
Słowa kluczowe: chirurgiczne wydłużenie korony klinicznej, szerokość biologiczna, odbudowa protetyczna
Celem pracy było przedstawienie przypadku 35-letniej pacjentki, u której wykonano zabieg wydłużenia korony klinicznej zęba, co umożliwiło późniejszą odbudowę protetyczną w obrębie dziąsła brzeżnego.
Key words: surgical crown lengthening, biological width, prosthetic reconstruction
The aim of this article was to present a case report of 35 year old female patient who underwent the clinical crown lengthening procedure which allowed subsequent prosthetic reconstruction within gingival margin.
The loss of deciduous teeth – it always has to do with tooth replacement? A literature review
Utrata zębów mlecznych – czy zawsze ma związek z wymianą uzębienia? Przegląd piśmiennictwa
Z Katedry i Zakładu Periodontologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu: lek. dent. Katarzyna Dębska-Łasut
Z Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu: dr n. med. Monika Mysiak-Dębska, dr n. med. Alina Wrzyszcz-Kowalczyk
Key words: premature loss of deciduous teeth, metabolic disorders in children, periodontal diseases in children
The loss of deciduous teeth is normally associated with tooth exfoliation, and so is provided, that it occurs at the appropriate time. However, if accompanied by atypical time and in unusual circumstances other causes underlying systemic diseases must be sought.
Słowa kluczowe: przedwczesna utrata zębów mlecznych, zaburzenia metaboliczne u dzieci, choroby przyzębia u dzieci
Utrata uzębienia mlecznego zazwyczaj kojarzy się z wymianą uzębienia na stałe i tak jest pod warunkiem, że odbywa się w odpowiednim czasie. Jeśli jednak towarzyszą temu nietypowy czas i okoliczności, należy poszukać innych przyczyn leżących u podstawy chorób ogólnoustrojowych.
Próchnica korzenia – aktualne trendy w leczeniu inwazyjnym. Część II
Root caries – current trends in invasive treatment. Part II
Z Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Tomasz Gajewski – doktorant, lek. dent. Milena Marcinkowska-Ziemak – wykładowca, dr hab. n. med. Agnieszka Mielczarek – kierownik Katedry i Zakładu
Słowa kluczowe: próchnica korzenia, minimalnie inwazyjne leczenie, szkło-jonomery
Wydłużająca się długość życia populacji oraz dążenie do jak najdłuższego zachowania naturalnego uzębienia stawiają przed lekarzami dentystami szereg wyzwań. Jednym z nich jest problem próchnicy korzenia, pojawiający się w populacji osób starszych. Celem drugiej części pracy była prezentacja najnowszych trendów w leczeniu ubytków próchnicowych korzenia, wymagających wdrożenia leczenia inwazyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem procedur małoinwazyjnych (MID).
Key words: root caries, minimal invasive treatment, glass-ionomers
Extending the life expectancy of the population and the desire for long preservation of natural dentition poses a lot of dental challenges. One of them is root caries appearing in the elderly population. The aim of the second part of the paper is to present modern trends in the invasive treatment of root caries, with special attention payed to minimal invasive procedures (MID).
Znaczenie identyfikacji i rekonstrukcji połączenia szkliwno-cementowego (CEJ) dla oceny przewidywalności zabiegów pokrycia recesji dziąsła – przegląd piśmiennictwa
The importance of identification and reconstruction of cemento-enamel junction (CEJ) for the evaluation of predictability of gingival recession surgery treatment – a literature review
Z Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Beata Wyrębek, lek. dent. Bartłomiej Górski, dr hab. n. med. Paweł Plakwicz
Słowa kluczowe: abrazja zęba, klasyfikacja, połączenie szkliwno-cementowe (CEJ), recesja dziąsłowa
Najczęściej stosowaną klasyfikacją recesji dziąsłowych jest klasyfikacja Millera, która jednak w wielu sytuacjach klinicznych może powodować trudności diagnostyczne. Jest to związane z tym, że recesji dziąsła często towarzyszy ubytek tkanek twardych zęba w okolicy szyjki. Może on obejmować szkliwo i cement korzeniowy, uniemożliwiając identyfikację połączenia szkliwno-cementowego (cemento-enamel junction – CEJ), na której oparta jest klasyfikacja Millera. W przypadku niewidocznego CEJ rozpoznanie klasy recesji, wybór techniki chirurgicznej, jak również ocena wyników leczenia mogą być niemożliwe. Ponieważ CEJ stanowi punkt referencyjny w diagnostyce i ocenie pozabiegowej, powinno się zidentyfikować i ewentualnie odtworzyć CEJ (za pomocą materiałów złożonych) przed podjęciem leczenia chirurgicznego. Należy również ocenić stan brodawek międzyzębowych, ponieważ od ich wysokości zależy pokrycie korzenia z recesją dziąsłową. Celem pracy było przedstawienie właściwego wyznaczania i odtwarzania CEJ w planowaniu leczenia recesji dziąsłowych.
Key words: tooth abrasion, classification, cemento-enamel junction (CEJ), gingival recession
Miller’s classification of gingival recessions is used most frequently, however in some clinical cases it can cause diagnostic difficulties. It’s due to non-carious cervical lesion often associated with gingival recession. Abrasion defects may include enamel and root cementum, preventing from identification of cemento-enamel junction (CEJ), which is the base for Miller’s classification. In case of undetectable CEJ, not only proper classification of gingival recession and surgery technique, but also assessment of treatment outcome may be impossible. As CEJ is the reference point for diagnostic and for surgery outcome assessment, it should be identified or artificially recreated (using composite restorative materials) before surgical treatment starts. It is also paramount to evaluate interdental papillae, as the extend of the root coverage depends on their initial height. The aim of the study was to present proper identification of CEJ in gingival recession treatment.
Próba znalezienia bezpośredniego wpływu chorób przyzębia na chorobę Parkinsona
An attempt to find the direct impact of periodontitis on Parkinson disease
Zahnarzt Praxis in Wien: dr Beata Ledwon
Z Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Andrzej Miskiewicz, prof. dr hab. n. med. Renata Górska
Słowa kluczowe: choroba Parkinsona, zapalenie przyzębia, choroby neurodegeneracyjne
Do schorzeń ogólnych mających związek z chorobami przyzębia o etiologii zapalnej zaliczyć można choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzycę, zapalenie trzustki oraz choroby Parkinsona i Alzheimera. Choroba Parkinsona jest przewlekłym, postępującym procesem neurodegeneracyjnym o wieloczynnikowej etiologii. Dotychczas wpływ choroby Parkinsona na zapalenie przyzębia opierano na upośledzeniu czynności kognitywnych oraz psychomotorycznych uniemożliwiających prawidłową higienę jamy ustnej. Jednak wyniki badań sugerują wpływ zapalenia przyzębia jako jednego z czynników predysponujących do rozwinięcia choroby Parkinsona. Celem niniejszej pracy było przedstawienie ewentualnego związku pomiędzy chorobą Parkinsona a zapaleniem przyzębia.
Key words: Parkinson disease, periodontitis, neurodegenerative conditions
Various systemic diseases such as cardiovascular diseases, diabetes, renal failure, pancreatitis, Alzheimer and Parkinson diseases have been proposed to be linked with periodontal disease on the basis of systemic inflammation. Parkinson disease is a chronic progressive neurodegenerative disorder with multifactorial etiology. Until now, periodontitis and Parkinson disease has been linked only on the basis of poor motor and cognitive control in Parkinson’s patient which leads to poor oral health maintenance. Evidence now suggest that periodontitis might be a factor of chronic inflammation associated with the development of Parkinson disease. The aim of the paper was the presentation a possible link between Parkinson disease and periodontitis.
Ubytki niepróchnicowego pochodzenia – aktualny problem współczesnej stomatologii. Część I. Etiologia i diagnostyka
Non-carious lesions – current problem of modern dentistry. Part I. Etiology and diagnosis
Z Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Anna Niedziela-Hejmej – wykładowca, lek. dent. Iwona Raczycka – asystent, lek. dent. Justyna Szczepaniak – asystent, dr n. med. Ewa Rusyan – adiunkt, dr hab. n. med. Agnieszka Mielczarek – kierownik Katedry i Zakładu
Słowa kluczowe: patologiczne zużycie zębów, etiologia, diagnostyka
Ubytki niepróchnicowego pochodzenia stanowią aktualny problem współczesnej opieki stomatologicznej. Występowanie u pacjentów zjawiska patologicznego zużycia zębów (tooth wear) wykazuje tendencje wzrostowe i co szczególnie niepokoi – dotyczy również populacji nastolatków i młodych dorosłych.
W pierwszej części opracowania omówiono liczne złożone czynniki ryzyka oraz aktualne metody diagnozowania zmian o charakterze niepróchnicowym. Zwrócono uwagę na konieczność prowadzenia działalności edukacyjnej i profilaktycznej w tym zakresie. Podkreślono również, iż wdrożenie kompleksowej opieki stomatologicznej, nastawionej na wczesną diagnostykę oraz pro-filaktykę zmian typu tooth wear, pozwala zahamować patologiczną utratę twardych tkanek zęba.
Key words: tooth wear, etiology, diagnosis
Non-carious lesions constitute current problem in modern dental care. Occurrence in patients of tooth wear phenomenon show an upward tendency, and what especially worries also concerns teenager and young adult populations.
In the first part of the paper the multiple, complex, risk factors and the latest modern methods of diagnosis of non-carious lesions are presented. Attention was drawn to the necessity for introducing educational and preventive activities in this field. It was also underlined that the implementation of comprehensive dental care focused on early diagnosis and prevention of tooth wear, can reduce a dangerous loss of dental hard tissue.
