Stomatologia Współczesna nr 6/1995

Stomatologia Współczesna

NR 6/1995

Zmiany w jamie ustnej u pacjentów z rozpoznaniem RAS-major. Opis przypadków

Changes in the oral cavity in prop of patients with Recurrent Aphthous Stomatitis Major (RAS)

dr n. med. Renata Górska, p.o. kierownika Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia AM w Warszawie
lek. stom. Agnieszka Laskus-Perendyk, Zakład Chorób Błony Śluzowej AM w Warszawie
dr n. med. Hanna Markiewicz, Zakład Radiologii Stomatologicznej w Warszawie

Słowa kluczowe: zmiany w jamie ustnej, etiologia i leczenie aft.

W pracy przedstawiono 2 przypadki pacjentek, u których od ponad 10. lat występują afty typu RAS-major. Przedstawiono objawy kliniczne, przebieg schorzenia i zastosowane metody leczenia, jako przykład uporczywej jednostki chorobowej, która nie poddaje się leczeniu.

Key words: changes in the oral cavity, etiology and treatment of Recurrent, Aphtous Stomatitis Major.

The cases of patients with Recurrent Aphthous Stomatitis Major (RAS major) were presented. The clinical symptoms, evaluation of changes in oral tissues and treatment of RAS-major was shown.

Uspokojenie wziewne w stomatologii za pomocą N2O – alternatywa dla znieczulenia ogólnego i uspokojenia dożylnego

Inhalation sedation (relative analgesia) by using N2O – alternative to general anaesthesia and intravenous sedation

lek. stom. Jacek Kowalski, praktyka prywatna, Warszawa,
lek. stom. Jolanta Pawlikowska-Kowalska, praktyka prywatna, Warszawa

Słowa kluczowe: uspokojenie wziewne, uspokojenie dożylne, znieczulenie ogólne,
podtlenek azotu.

Stan uspokojenia pacjenta uzyskuje się za pomocą mieszanki tlenu i podtlenku azotu (N2O). Wdychanie gazów odbywa się za pomocą specjalnej maseczki zakładanej na nos pacjenta. Zachowanie odruchów oraz świadomości są podstawowymi czynnikami odróżniającymi uspokojenie od znieczulenia ogólnego. Przeciwwskazania i działania uboczne tej metody są nieliczne. N2O zmniejsza strach oraz napięcie odczuwane przez pacjenta przed zabiegiem i w czasie jego trwania. Pacjent jest gotowy do współpracy, odprężony, łatwiej poddaje się leczeniu i chętniej też takie leczenie kontynuuje. Szczególnie zaleca się stosowanie tej metody u dzieci i dorosłych odczuwających silny strach. Powrót pacjenta do pełnej świadomości trwa 5 minut, a już po 30 minutach może on prowadzić samochód.

Key words: inhalation sedation (relative analgesia), intravenous sedation, general anaesthesia
nitrous oxide.

Patient sedation is obtained by using a mixture of oxygen and nitrous oxide. Inhalation of gases is administered via a special nosepiece. Retaining of reflexes and consciousness is an essential difference between sedation and general anaesthesia. Contraindications and side-effects are minimal. N2O is very helpful to decrease patients` fear and anxiety before and during treatment. Patient is co-operative and relaxed, easier to treat and willing to return to the dental office. It is particularly indicated for children and adults strongly experiencing anxiety. Patient recovers in 5 min and is able to drive a car in 30 min.

Zmiany zapalne zatok szczękowych pochodzenia zębowego

Maxillary sinusitis of dentogenic origin

dr n.med. T. Katarzyna Różylo, kierownik Samodzielnej Pracowni Rentgenodiagnostyki Stomatologicznej IS AM w Lublinie

Słowa kluczowe: zatoka szczękowa, pantomogram, torbiele zatok, ciała obce w zatokach,
zapalenie zatok szczękowych

Na podstawie analizy materiału własnego i przeglądu piśmiennictwa stwierdzono niewątpliwą zależność między zmianami zapalnymi zatok szczękowych a stanem uzębienia. Wykazano, że bezpośrednią przyczyną zmian zapalnych w zatoce szczękowej mogą być również zmiany zapalne zębów.

Key words: maxillary sinus, pantomograms, mucocele, foreing bodies in maxillary sinus,
maxillary sinusitis.

On the basis of own material and bibliographic data indubitable dependence has been stated between the maxillary sinusitis and condition of the teeth. It has been shown that the direct reason of the maxillary sinus may be also sinusitis of the teeth.

Kliniczna ocena położenia przyczepu łącznotkankowego u pacjentów z chorobą przyzębia

Clinical evaluation of attachment position in the patients with periodontitis

dr n. med. Ewa Bałczewska, adiunkt w Zakładzie Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej i Przyzębia IS AM w Łodzi

Słowa kluczowe: zapalenie przyzębia, ubytek przyczepu łącznotkankowego, braki zębowe.

U 285 pacjentów z chorobą przyzębia w wieku 20-64 lata dokonano pomiaru położenia przyczepu łącznotkankowego. Z ocenionych 6992 zębów, klinicznie nie stwierdzono widocznego ubytku przyczepu (L.A.) w przypadku 4341 zębów (tj. 62,1 %). Nieznacznie częściej (51,2%) L.A. zauważono u kobiet. Częściej również ubytek przyczepu cechował zęby szczęki dolnej. Przeważał ubytek w granicach 1-3 mm przy 48,5% badanych zębów u kobiet i 39,0% u mężczyzn. Niezależnie od płci zębami objętymi L.A. były najczęściej zęby 41 i 23.

Key words: periodontitis, loss of attachment (L.A.), loss of teeth.

The measurements of attachment position were carried out in 285 patients aged 20-64 years with periodontitis. Loss of attachment (L.A.) was not observed in 62,1 % of 6992 examined teeth. L.A. was slightly more frequently noticed in females (51,2%) and in the mandibular teeth. L.A. of 1-3 mm prevailed in 48,5% of female and 39,0% of male teeth. It occurred most often in the teeth 41st and 23rd independently of sex.

Wybielanie przebarwionych zębów bezmiazgowych za pomocą preparatu Hi-Lite

Bleaching of discoloured pulpless teeth using Hi-Lite

lek. stom. Mariusz Lipski, asystent w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej Katedry Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii PAM w Szczecinie
dr n. med. Danuta Wójtowicz, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej Katedry Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii PAM w Szczecinie
lek. stom. Monika Góra, asystent w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej Katedry Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii PAM w Szczecinie
lek. stom. Damian Lichota, asystent w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej Katedry Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii PAM w Szczecinie
dr n. med. Zofia Marzec-Koronczewska, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej Katedry Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii PAM w Szczecinie

Słowa kluczowe: przebarwione zęby, wybielanie, Hi-Lite.

W badaniu oceniono skuteczność wybielania przebarwionych zębów za pomocą preparatu Hi-Lite. W 34 przypadkach (63,0%) na 54 uzyskano dobry wynik wybielania, zaś w 15 (27,8%) wynik zadowalający. W pozostałych 5 przypadkach (9,3%) wybielanie zakończyło się niepowodzeniem. Metodę wybielania przebarwionych zębów za pomocą preparatu Hi-Lite oceniono jako prostą i skuteczną.

Key words: discoloured teeth, bleaching, Hi-Lite.

In the sdtudy efficiency of discoloured teeth bleaching using Hi-Lite has been estimated. Bleaching was carried out on 47 teeth. In 34 (63,0%) cases results were good, 15 (27,8%) – satisfactory and in 5 (9,3%) negative. The method of discoloured teeth bleaching using Hi-Lite has been estimated as simple and efficient.

Leczenie nadwrażliwości szyjek zębowych związkami uwalniającymi fluor

Oversensitivity of dental necks – its treatment with fluoride releasing compounds

dr Holger M. Artelt, Wydział Obsługi Naukowej Voco, Cuxhaven, Niemcy.

Słowa kluczowe: nadwrażliwość szyjki zęba, fluorek sodu, fluorek wapnia, ocena toksykologiczna.

W pracy zamieszczono wyniki badań dotyczące działania połączenia fluorku wapnia i fluorku sodu w leczeniu nadwrażliwości szyjek zębów oraz uwagi na temat toksyczności tych związków.

Key words: oversensitivity of dental neck, sodium fluoride, calcium fluoride, toxicologic evaluation.

Ocena efektywności kwasu cytrynowego jako środka do płukania kanałów korzeniowych.Badania w SEM

An evaluation of effectiveness of citric acid as a root canal irrigant. A SEM study

dr n. med. Halina Pawlicka, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Łodzi

Słowa kluczowe: środki płuczące kanały korzeniowe, kwas cytrynowy.

Do badań użyto 21 usuniętych jednokorzeniowych zębów ludzkich, które opracowano 1-2 mm przed szczytem anatomicznym metodą tradycyjną pilniczkami Kerra do nr 90. Do płukania kanałów używano 40% kwasu cytrynowego i 5,25% podchlorynu sodu w grupie I, z jego aktywacją ultradźwiękami w grupie II i porównywano z grupą III – kontrolną.
Ocena ścian zębiny kanałowej dokonana w SEM wykazała dobry efekt czyszczący i odsłonięcie światła kanalików zębinowych w I badanej grupie, kiedy jamę zęba płukano przez 30 s 1 ml 40% kwasu cytrynowego i przez kolejne 30 s 1 ml podchlorynu sodu. Większą skuteczność osiągnięto po dodatkowej aktywacji kwasu cytrynowego ultradźwiękami.

Key words: root canal irrigants, citric acid.

Twenty one extracted single rooted teeth were used in the investigations. They were prepared 1 -2 mm from the anatomical apex with the traditional method using Kerr files to no 90. Forty percent citric acid and 5,25% sodium hypochlorite were used to irrigate the canals in group l. The citric acid was activated by ultrasounds in group II. Both groups were compared with the control group III. The evaluation of canal dentine walls carried out in SEM revealed a good cleansing effect and exposure of dentinal tubules lumina in the group l canals which were irrigated with 1 ml of 40% citric acid for 30 s, and with 1 ml of sodium hypochlorite for further 30 s. Greater effectiveness was achieved after additional activation of citric acid by ultrasounds.

Porównanie wytrzymałości na ścinanie wiązania zębinowego ze światłoutwardzalnymi cementami szklano-jonomerowymi i kompomerem

Comparison of dentine shearing strenght with light curable glass-ionomer cements and compomer

dr n. med. Elżbieta Jodkowska, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
mgr inż. Joanna Karaś, kierownik Zakładu Badawczo-Produkcyjnego Bioceramiki Instytutu Szkła i Ceramiki w Warszawie

Słowa kluczowe: wytrzymałość na ścinanie, wiązanie zębinowe, cementy szklano-jonomerowe, kompomer.

Celem niniejszego badania było porównanie wytrzymałości na ścinanie wiązania zębinowego ze światłoutwardzalnymi cementami szklano-jonomerowymi oraz kompomerem. Przygotowywano kształtki z zębiny w kształcie walca o wysokości 6 mm i średnicy 6 mm. Na zębinę umieszczoną w tetlonowej formie nakładano testowane materiały i przetrzymywano próbki w wodzie destylo wanej w temp. 37°C przez 24 h. Określano wytrzymałość na ścinanie wiązania zębiny z badanymi materiałami. Statystyczna analiza wykazała, że nie ma znaczących różnic w wytrzymałości na ścinanie wiązania badanych materiałów do zębiny.

Key words: shear test, bond strength dentine, glass-ionomer cement, compomer.

The purpose of this study was to compare dentine shearing strength of two light curable glass-ionomer cements and compomer. Extracted human teeth were prepared to obtain cylindrid specimens of dentin 6 [mm] height and 6 [mm] diametr. The specimens of dentin were placed in teflon mold and covered with investigated materials and were then stored in destilled water at 37°C for 24 h. The samples weretested an Instron machine to determinethe shear strength. Statistical analysis indicated that there is no significant difference in the shear bond strength of tested materials to dentin.

Kliniczna wartość pomiarów długości kanałów korzeniowych za pomocą endometru oporowego typu MED1THERM LX-2

Clinical worth of measurements of root canals length using odontometry device Meditherm LX-2

lek. stom. Adam Goliński, asystent w Zakładzie Stomatologii Dziecięcej IS AM w Łodzi,
lek. stom. Jerzy Perendyk, asystent Szpitala Klinicznego nr l w Warszawie, ul. Lindleya 4

Słowa kluczowe: pacjenci w wieku rozwojowym, pomiar długości kanału, endometria kanałowa.

W pracy przedstawiono badania kliniczne z zastosowaniem endometru oporowego Meditherm LX-2 w leczeniu endodontycznym. Przebadano 25 pacjentów w wieku rozwojowym, u których leczono 28 zębów. Użycie endometru okazało się cenne w przypadkach suchych kanałów o zakończonym rozwoju wierzchołka korzenia. W przypadku kanałów z nie zakończonym rozwojem korzenia, obecnością wysięku lub ognisk zapalnych okołowierzchołkowych wyniki pomiarów były niemiarodajne. Świadczy to o ograniczeniu zastosowania endometru oporowego u młodocianych pacjentów.

Key words:pedodontic patients, tooth length determination, root canal odontometry.

In this study clinical researches of evaluation of the length of root canal with use of odontometry device Meditherm LX-2 in the group of 25 pedodontic patients were presented. The results idicated that fully acceptable measurments were observed in that part of patients where the root canals were dry and completely formated. Unformated apical parts of roots or the presence of inflamatory exudate caused wrong odontometric measurements when compared to radiographic ones.

O wyciskach masami polieterowymi
Pierwsze doświadczenia kliniczne dotyczące zastosowania aparatu Pentamix

Impressions with polyether masses
First clinical experiences concerning the use of Pentamix

dr med. dent. Peter Pośpiech, Uniwersytet w Monachium
dr med. dent. Peter Rammelsberg, Uniwersytet w Monachium

Słowa kluczowe: masy wyciskowe, aparat Pentamix.

Polieterowe masy wyciskowe odznaczają się dużą ostrością konturów wycisku, stałością przestrzenną i wiernością odtwarzanych szczegółów. Wadą tych mas jest ich gęsta konsystencja i trudne przygotowanie, które często prowadzi do powstawania pęcherzy i powoduje nierównomierne mieszanie. Niniejszy artykuł opisuje udowodniony klinicznie sposób wykonywania wycisków masami polieterowymi z użyciem aparatu Pentamix. Metodę tę stosowano w ciągu jednego roku. Przy zastosowaniu tego urządzenia stało się możliwe uzyskanie absolutnie jednorodnej masy. Uzyskano dokładne wymieszanie składników a przygotowanie masy było bardziej oszczędne.

Key words: impression materials, Pentamix apparatus.

Kliniczna ocena materiału lonosit Baseliner po 2 latach obserwacji

Clinical evaluation of lonosit Baseliner material after two years observation

dr n med. Leopold Wagner, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS CSK WAM w Warszawie
prof. dr hab. med. Jan Trykowski, kierownik IS CSK WAM w Warszawie
lek. stom. Marianna Miazek-Wagner, IS CSK WAM w Warszawie

Słowa kluczowe: światłoutwardzalne materiały podkładowe, badania kliniczne.

Wstępnej klinicznej ocenie poddano światłoutwardzalny materiał podkładowy lonosit Baseliner. Materiał zastosowano w 427 przypadkach u 438 pacjentów w wieku od 6 do 67 lat. Badania kliniczne wykonywano co 6 mieś. przez 2 lata. W ocenie uwzględniono reakcję miazgi na bodźce termiczne i elektryczne, reakcję tkanek okołowierzchołkowych na opukiwanie i palpację oraz w 85 przypadkach wykonano kontrolnie zdjęcia rtg. Pacjenci przez cały okres badawczy nie podali w wywiadzie żadnych niepokojących objawów, a wykonane zdjęcia rentgenowskie nie uwidoczniły odchyleń od stanu prawidłowego. Na podstawie przeprowadzonej wstępnej oceny klinicznej można przypuszczać, że lonosit Baseliner jest dobrym materiałem podkładowym.

Key words: light curing base/liner materials, clinical evaluation.

427 cases of lonosit Baseliner material were evaluated clinically every six months for two years period. The evaluation considered pulp reaction to thermic and electrical stimuli and periapical tissues reaction to percussion and palpation. Control radiograms were done in 85 cases. No cases of pulp and periapical tissues irritation and any alarming symptoms from patients have been found.

„Metoda Silvy” – niekonwencjonalne narzędzie wspomagające leczenie

lek. stomat., spec. II stopnia Zdzisław Maleńczyk – protetyk, członek Zarządu SPLD

„Metoda Silvy” zawiera elementy sugestii, autosugestii oraz hipnozy i w bardzo krótkim czasie uczy praktycznego ich zastosowania. (…) Metoda ta pozwala mi na stworzenie pacjentowi, zwłaszcza takiemu, którego spotykam po raz pierwszy, komfortu psychicznego, na usunięcie uczucia strachu, obawy przed zabiegiem. Zmniejsza ina również odczuwany ból, znosi odruch wymiotny a nawet pozwala uzyskać pełne odprężenie i relaks podczas zabiegu.

Jednoskładnikowe hydrofilowe i hydrofobowe materiały łączące

Rozwój materiałów łączących związany jest nie tylko z poprawieniem ich własności adhezyjnych, lecz także uproszczeniem metodyki ich stosowania. Współcześnie produkowane materiały łączące IV generacji zapewniają siłę łączenia z zębiną powyżej 20 MPa, a ze szkliwem powyżej 30 MPa. Są to siły, które przewyższają naturalne połączenia pomiędzy tkankami zęba. Pomimo tak silnego łączenia, zasadniczym problemem pozostaje nadal uzupełnienie ubytków przyszyjkowych, szczególnie przy istnieniu zębiny sklerotycznej. Z uwagi na obecnie uzyskiwany poziom adhezji, coraz mniej możliwe wydaje się być jego poprawienie. Wiele danych wskazuje także, że nawet jego zwiększenie niewiele już może zmienić w przypadku wyżej zaznaczonego problemu. Natomiast coraz większego znaczenia nabiera możliwość uniwersalnego stosowania materiałów łączących i uproszczenie ich zastosowania.

Korony stalowe 3M do mlecznych zębów trzonowych i do stałych zębów trzonowych

Korony stalowe 3M opracowane zostały w celu zapewnienia długotrwałej ochrony mlecznych zębów trzonowych oraz długotrwałej i tymczasowej ochrony pierwszych stałych zębów trzonowych. Przez lata stomatologom oferowano różne modele wstępnie kształtowanych metalowych koron, począwszy od „wiaderkowatych” koron o prostych ściankach, a skończywszy na precyzyjnych, o anatomicznym kształcie, dostępnych obecnie koronach stalowych 3M.
Korony stalowe 3M zaprojektowano tak, by dokładnie odzwierciedlały anatomię mlecznych i stałych pierwszych zębów trzonowych, pozostawiając do wyboru ich rozmiar. Korony produkuje się z zachowaniem ich naturalnej wysokości, konturu ścian i powierzchni zgryzowej, a ponadto, by zapewnić ich dobre utrzymanie się i idealne dopasowanie, są one w obrębie szyjki wstępnie dopasowane.

Ergonomia w gabinecie dentystycznym (cz. IV)

Ergonomiczna pozycja lekarza, a pole widzenia
Pole widzenia uzależnione jest od trzech podstawowych czynników:
1. Balansującej pozycji lekarza (BHOP)
2. Położenia pacjenta
3. Ułożenia palców, stawów i innych części ciała lekarza.

Primum non nocere

Październikowe wydanie Journal of Dentistry (vol. 23, No 5, October 1995) rozpoczyna praca Husseya, Biagioniego i Lomaya poświęcona egzotermicznym efektom polimeryzacji kompozytów. Autorzy prowadzili pomiary in vivo, wykorzystując bardzo dokładną metodę termowizji. Zmiany termiczne towarzyszące polimeryzacji kompozytów w ubytkach mierzone były w czasie od O do 60 sekund. Wyniki potwierdzają znane z badań in vitro podwyższenie temperatury polimeryzującego kompozytu. Może ono być znaczne i osiągnąć wartość o 12°C wyższą od wyjściowej. Taki wzrost ciepłoty w bezpośrednim kontakcie z tkankami zęba zagraża miazdze. Wystarczy bowiem aby ciepłota miazgi została podwyższona o 5,5°C (Zach L, Cohen G Orał Surg 1965 19; 515-530), a dokonują się nieodwracalne uszkodzenia. Bogate unaczynienie miazgi nie jest w stanie efektywnie odprowadzić ciepła powodującego tę różnicę.