Stomatologia Współczesna nr 6/1997

Stomatologia Współczesna

NR 6/1997

T-scan – komputerowy system analizy zwarcia

T-scan – computerized system of occlusal analysis

lek. stom. Przemysław Gródecki, Zakład Protetyki Stomatologicznej IS AM w Łodzi
lek. stom. Bartosz Suliborski, Zakład Protetyki Stomatologicznej IS AM w Łodzi
lek. stom. Paweł Machała, Zakład Protetyki Stomatologicznej IS AM w Łodzi
lek. stom. Maciej Ostrowski, Zakład Protetyki Stomatologicznej IS AM w Łodzi

Słowa kluczowe: T-scan, analiza zwarcia, budowa i działanie.

Postęp, jaki obserwuje się w medycynie, dokonał się w dużym stopniu dzięki powstaniu nowych nie inwazyjnych metod diagnostycznych umożliwiających wykrywanie licznych, do tej pory nieuchwytnych zaburzeń fizjologicznych i anatomicznych. Również w stomatologii powoli znajdująją zastosowanie nowoczesne urządzenia diagnostyczne poszerzające nasze możliwości podczas zabiegów diagnostycznych i leczniczych. T-scan stanowi przykład potwierdzający tę tezę, gdyż pewne jego cechy poszerzają nasze możliwości podczas trudnej czynności, jaką jest analiza warunków zwarciowych panujących w jamie ustnej pacjenta. W pracy przedstawiono budowę i zasady działania urządzenia, sposoby jego wykorzystania, a także rezultaty dostępnych prac badawczych drukowanych w piśmiennictwie światowym, mających na celu ocenę skuteczności proponowanej metody analizy zwarcia. Na ich podstawie wyciągnięto wnioski. Pogląd na temat szkodliwego wpływu zaburzeń zwarcia na układ stomatognatyczny jest sprawą bezsporną, stąd wynika potrzeba poszukiwania nowych rozwiązań pomocnych w ich diagnozowaniu i leczeniu.

Key words: T-scan, occlusal analysis, construction and function.

The progress which is observed in medicine was made to a high degree thanks to new not-invasive diagnostic methods enabling to detect many so far undetectable physiological and anatomical disorders. In dentistry new diagnostic devices are slowly being used too and improve our abilities while diagnostic and treatment procedures. T-Scan is an example which proves it as some of its features improve our abilities during this difficult procedures which is analysis of occlusion in the patient`s mouths. Based on International references the authors of this article described the construction and principles of functioning of T-Scan, its directions of use and result of researches which tried to evaluate this method of occlusion analysis. Based on that we came to some conclusions.

Subiektywne doznania chorych bezpośrednio po zabiegu chirurgicznym wykonanym w znieczuleniu ogólnym

Post-surgical problems resulting from general anaesthesia and operative trauma

dr n. med. Marek Habelak, adiunkt I Katedry i Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej ŚAM w Zabrzu
dr n. med. Ewa Wojcieszek, kierownik Zakładu Anestezjologii Klinicznej SK-1 w Zabrzu, Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii ŚAM
dr hab. n. med. Tadeusz Cieślik, adiunkt I Katedry i Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej ŚAM w Zabrzu
lek. med. Zdzisława Roessler, asystent Zakładu Anestezjologii Klinicznej SK-1 w Zabrzu, Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii ŚAM
lek. stom. Rafał Koszowski, asystent I Katedry i Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej ŚAM w Zabrzu

Słowa kluczowe: znieczulenie ogólne, dolegliwości pooperacyjne.

Autorzy przeanalizowali dolegliwości występujące po zabiegach operacyjnych w znieczuleniu ogólnym u 50 chorych, którym podano środki znieczulające wyłącznie drogą dożylną lub dożylną i dotchawiczą. Znajomość przyczyn dolegliwości pozabiegowych u pacjentów operowanych w znieczuleniu ogólnym może ułatwić ich złagodzenie, a nawet całkowitą eliminację.

Key words: general anaesthesia, post-operative problems.

Types and causes of problems occurring after operations under general anaesthesia were analyzed. Clinical material consisted of 50 patients who received anaesthetics either by intravenous only or both intravenous and intratracheal ways. Knowledge of factors causing post-surgical problems in patients who were given general anaesthesia may help to reduce or even eliminate them completely.

Techniki psychoterapeutyczne i farmakologiczne stosowane u pacjentów stomatologicznych

Psychotherapeutic and pharmacological techniques applied to dental patients

dr hab. n. med. Wiesław Hędzelek, kierownik Zakładu Propedeutyki i Rehabilitacji Stomatologicznej IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
lek. stom. Magdalena Urbanek, asystent Zakładu Propedeutyki i Rehabilitacji Stomatologicznej IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
dr n. med. Krystyna Zawalska, specjalista anestezjologii, ginekologii i położnictwa, Zakład Anestezjologii Klinicznej PSK 2 w Poznaniu
lek. med. Jacek Żak, specjalista anestezjologi, ginekologii i położnictwa, Zakład Anestezjologii PSK 3 przy Klinice Ginekologii i Położnictwa AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu.

Słowa kluczowe: strach, lęk, leczenie stomatologiczne.

Dla wielu ludzi leczenie stomatologiczne wiąże się z bólem i dużym dyskomfortem. Większość lekarzy spotyka się u chorych z lękiem już wykształconym, a często też utrwalonym przez przykre doświadczenia, utrudniającym bąd? wręcz uniemożliwiającym rozpoczęcie i planowanie systematycznego leczenia stomatologicznego. Dlatego też w stomatologii coraz częściej posługujemy się dostępnymi obecnie różnorodnymi technikami redukującymi negatywne emocje u pacjenta. W pracy autorzy przedstawiają aktualne możliwości eliminacji lęku, ze szczególnym uwzględnieniem metod psychoterapeutycznych i farmakologicznych pozwalających na wykonanie różnych zabiegów stomatologicznych, zwłaszcza podczas długotrwałych wizyt w trakcie leczenia protetycznego.

Key words: fear, anxiety, dental treatment.

For many people dental treatment is considered as a painful situation and great discomfort. Consequently doctors are now treating many patients who previously avoided dental treatment due to their high level of anxiety. In many cases the fear stems from previous – negative – experiences. This fear is often so strong that dentists are virtually unable to commence treatment or plan its course. Therefore, modern dentistry makes use of various techniques of eliminating discomfort in the patient. In this paper the authors described the currently used methods of fear elimination with special emphasis on psychotherapeutic and pharmacological methods. These enable dentists to proceed with the treatment, especially as regards long-term prosthetical appointment.

Badanie kliniczne i laboratoryjne własności użytkowych fluorowej pasty do zębów Signal-Mini

Clinical and laboratory investigations of efficiency of fluoride toothpaste Signal-Mini

 

prof. AM dr hab. Maria Borysewicz-Lewicka, kierownik Zakładu Stomatologii Dzieci i Młodzieży IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
dr n. med. Maria Kruszyńska-Rosada, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Dzieci i Młodzieży IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
lek. stom. Hanna Koralewska, asystent w Zakładzie Stomatologii Dzieci i Młodzieży IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
lek. stom. Tamara Pawlaczyk-Kamieńska, asystent w Zakładzie Stomatologii Dzieci i Młodzieży IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: pasta do zębów, dziąsło, higiena jamy ustnej, fluor, ślina, elektroda fluorkowa.

Badanie przeprowadzono w dwóch grupach dzieci w wieku 6-7 lat oraz 10-11 lat, które przez okres 3 tygodni 2-krotnie w ciągu dnia czyściły zęby pod nadzorem lekarza. Podczas obserwacji stwierdzono u nich obniżenie wartości wska?ników Gl i QH, świadczące o poprawie stanu tkanek dziąsła, a także higieny jamy ustnej. W danych z wywiadu nie odnotowano negatywnych odczuć. Badania laboratoryjne udowodniły podwyższenie stężenia jonów fluorkowych w ślinie mieszanej, występujące przez pół godziny po jednorazowym, 3-minutowym oczyszczaniu zębów. Na podstawie wyników badań można stwierdzić, że pasta jest dobrym środkiem służącym do higieny jamy ustnej. Jednakże ze względu na zawartość fluorków wskazane jest, aby dzieci w wieku przedszkolnym stosowały pastę pod nadzorem rodziców.

Key words: toothpaste, gingiva, oral hygiene, fluorine, saliva, fluoride electrode.

The investigation was assessed in two children groups aged 6-7 and 10-11. Each group brush teeth twice a day for 3 weeks under doctors supervision. On the basis of clinical trials debasement of the value Gl and QH indices was ascertained. This manifested improvement in the gingival tissue and oral hygiene condition in the examined children. In the anamnesis data no negative feelings were found. Laboratory examination shows increase concentration of fluoride ion in mixed saliva for 1/2 an hour after once minute cleaning teeth. On the basis of findings it was ascertained, that toothpaste is a good confection used to oral hygiene. But, because of fluoride content it would be indicated to used toothpaste by pre-school children under parents control.

Wartość diagnostyczna elektropobudliwości miazgi zębów stałych

The diagnostic value of the examination of the electric excitability of the pulp of permanent teeth

dr hab. n. med. Krystyna Opalko, kierownik Samodzielnej Pracowni Fizjodiagnostyki i Terapii Stomatologicznej Katedry Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii PAM w Szczecinie

Słowa kluczowe: diagnostyka fizykalna, elektropobudliwość miazgi zębów stałych.

Diagnostyka fizykalna w stomatologii zachowawczej jest badaniem niezbędnym, zwłaszcza w stanach zapalnych miazgi, w trakcie leczenia próchnicy głębokiej, w ocenie stanu miazgi po urazach, przed leczeniem zachowawczym próchnicy zębów w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Aparaty elektroniczne utrzymujące niskie natężenie prądu spełniają warunki potrzebne w diagnostyce elektropobudliwości miazgi.

Key words: physical diagnostics, electric excitability of permanent, teeth pulp.

Physical diagnostics in conservative dentistry is an indispensable examination, especially in the inflammatory states of the pulp, in the course of treatment of deep dental caries, in the evaluation of the state of pulp after the injuries, before the conservative therapy of the dental caries in the general or local anesthesia. The electronic apparatures which maintain Iow current intensity fulfill the neccessary conditions in the diagnostics of the electric excitability of the pulp.

Wytrzymałość sił wiązania na ścinanie próbek szkliwa w zależności od czasu wytrawiania i użytego materiału

Shear bond strength of specimens enamel depending on etching time and the used material

dr n. med. Elżbieta Jodkowska, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie

Słowa kluczowe: czas wytrawiania, wytrzymałość wiązania na ścinanie, szkliwa, uszczelniacz.

Wytrzymałość sił wiązania na ścinanie próbek szkliwa różniła się w zależności od czasu wytrawiania i rodzaju materiału uszczelniającego. W przypadku materiału C-LCWS wraz ze wzrostem czasu wytrawiania malała, zaś w przypadku materiału H – rosła. Po zastosowaniu pośrednich systemów wiążących z materiałem C-LCWS/SchMP w miarę wydłużania czasu wytrawiania malała, zaś z materiałem H/Sy rosła.
Analiza statystyczna wykazała statystycznie istotne różnice przy p = 0,05.

Key words: etching time, shear bond strength of enamel, pit and fissure sealant.

Durability of shear strength of enamel samples depending on etching time and sort of sealant varied. In case of C-LCWS it decreased as the etching time was longer, but it increased in case of H. After employment of intermediate bonding system to go with C-LCWS/SchMP as the etching time increased it decreased, however it increased with H/Sy. Statistic analyses proved to be importantly higher for enamel shear bond strength etched for 20, 30, 60s and covered with H. Than in proved for C-LCWS after 60s. Similar difference occurred with the employment of intermediate bonding systems.

Skuteczność znieczulenia nasiękowego preparatem Septanest w znoszeniu wrażliwości zębiny zębów stałych

Effectiveness of soaking anaesthesia with the use of Septanest in withdrawal of sensitivity of permanent teeth dentin

dr hab. n. med. Krystyna Opalko, kierownik Samodzielnej Pracowni Fizjodiagnostyki i Fizjoterapii Stomatologicznej przy Katedrze Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii PAM w Szczecinie
dr n. med. Danuta Wójtowicz, adiunkt Zakładu Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii przy Katedrze Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii PAM w Szczecinie

Słowa kluczowe: znieczulenie w stomatologii. artikaina.

Skuteczność zastosowanego znieczulenia z adrenaliną 1:100000 oceniano na podstawie subiektywnych odczuć pacjentów doznawanych w trakcie zabiegu. Stwierdzono, że preparat podany nasiękowo daje bardzo dobre znieczulenie zębiny w trakcie wykonywanych zabiegów leczenia zachowawczego próchnicy zębów.

Key words: anaesthesia in dentistry, articaine.

Effectiveness of the applied anaesthesia with adrenaline 1:100000 was evaluated on the basic of subjective patients` feelings during the procedure. It was found that soaking application of the specimen gave very good anaesthesia of dentin at conservative treatment of dental caries.

Ocena kliniczna użyteczności fluorowej pasty do zębów zawierającej kwaśny węglan sodu

Clinical assessment of the effectiveness of fluoride toothpaste containing sodium bicarbonate

prof. AM dr hab. Janina Stopa, kierownik Zakładu Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
prof. AM dr hab. Halina Ruszyńska, Zakład Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
dr n. med. Małgorzata Chmielnik, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
dr n. med. Anna Surdacka, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
dr n. med. Hanna Napiontek-Kubanek, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: pasta do zębów, kwaśny węglan sodu.

Oceniono skuteczność dwóch fluorowych past do zębów na bazie krzemionki koloidalnej, zawierających kwaśny węglan sodu w 10 lub 20% stężeniu. Okres obserwacji wynosił 3-4 tygodnie. Posłużono się wska?nikami klinicznymi określającymi płytkę nazębną i stan dziąseł. Oznaczano pH śliny oraz stężenie fluorków w ślinie pobranej przed szczotkowaniem i po zabiegu szczotkowaniu zębów. Obydwie pasty powodowały korzystne efekty kliniczne. Nieco wydatniejsze zmniejszenie średnich wartości ocenianych wska?ników klinicznych odnotowano po stosowaniu pasty z 10% dodatkiem kwaśnego węglanu sodu. Pasta ta była bardziej skuteczna w utrzymywaniu podwyższonych wartości pH i stężenia fluorków w ślinie niż pasta zawierająca wyższe stężenie NaHCO3.

Key words: tooth paste, sodium bicarbonate baking soda.

Two fluoride toothpastes formulated upon colloid silicon were assessed, containing 10 to 20% concentration of sodium bicarbonate. Observation period was 3 to 4 weeks. Clinical indices were applied to evaluate dental plague and the condition of gingiva. Reaction test of saliva (pH) and the concentrations of fluorides in saliva were measured too. For these tests saliva was taken before and after brushing the teeth. Both toothpastes gave positive clinical effects. Slightly bigger decrease in average values of clinical indices chosen for the evaluation was observed after the application of the toothpaste containing 10% sodium bicarbonate. This toothpaste was more effective in maintaining higher pH values and higher fluoride concentration in saliva than the other toothpaste, containing higher NaHCO3 concentration.

Hiperplazja dziąsła u dzieci leczonych z powodu padaczki a głębokość kieszonek dziąsłowych

Gingival hyperplasia in children treated for epilepsy and the depth of gingival pockets

dr n. med. Elżbieta Borowicz-Andrzejewska, Zakład Stomatologii Dzieci i Młodzieży IS AM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Słowa kluczowe: padaczka, przerost dziąseł, głębokość kieszonek dziąsłowych.

W przebiegu padaczki u wielu chorych obserwuje się powstanie stanu zapalnego i zmian przerostowych dziąseł. Celem badań było stwierdzenie, czy leki stosowane w terapii padaczki, które mogą wywołać powstanie zmian przerostowych w obrębie tkanek dziąsła, powodują także pogłębienie kieszonek dziąsłowych. Badano 101 chorych w wieku 10-18 lat poddanych terapii z powodu epilepsji. Pierwszą grupę stanowiło 36 dzieci leczonych za pomocą karbamazepiny (CBZ). Drugą tworzyły 32 osoby przyjmujące kwas walproinowy (VPA). Do trzeciej grupy, liczącej 33 chorych, zaliczono dzieci poddane politerapii.
Badaniem objęto przyzębie w okolicy wszystkich całkowicie wyrżniętych zębów. Pomiaru głębokości kieszonek dziąsłowych dokonano wykorzystując tradycyjną skalowaną sondę (prod. Eskulap) oraz elektroniczne urządzenia Peri-Probe (prod. Vi-vadent). Przeprowadzone badania, zarówno za pomocą tradycyjnej sondy skalowanej, jak i elektronicznej, wykazały, że u dzieci poddawanych terapii przeciwpadaczkowej, u których wystąpiły klinicznie widoczne zmiany przerostowe tkanek dziąsła, stwierdzono również pogłębienie kieszonek dziąsłowych. Przy interpretacji uzyskanych wyników należy jednak zawsze uwzględniać rodzaj użytego instrumentu pomiarowego oraz stan badanych tkanek.

Key words: epilepsy, hyperplasia, gingival pocket depth.

Many people suffering from epilepsy develop gingivitis and gingival hyperplasia. The studies reported were undertaken to establish whether the drugs used in the treatment of epilepsy whose side effect can be hyperplasia, can also produce deepening of gingival pocekts. The subjects were 101 children and adolescents, aged 10 to 18, under treatment of epilepsy. The first group were children treated with Carbamazepin (CBZ), the second group included 32 children treated with Valproic acid (VPA), and the third group included those subjected to polytherapy. The status of periodontum was analysed around all fully erupted teeth. Depths of gingival pocekts were measured by traditional scaled probe, made by Eskulap and electronic Peri-probe, made by Vivadent. Results of the studies carried out by the two methods indicated that the patients treated for epilepsy who developed hyperplasia also revealed the effect of deepened gingival pockets. Interpretation of the results should take into account the kind of instrument used and the status of tissues studied.

Racjonalne i w pełni przewidywalne przygotowanie kanału korzenia zęba pod osadzenie wkładu koronowo-korzeniowego

Rational predietable posthole preparation

Allan S. Deutsch, Barry Lee Musikant, Brett I. Cohen -autorzy prowadzą badania stomatologiczne w Essential Dental Laboratories w New Jersy, USA

Odbudowa zębów leczonych endodontycznie jest we współczesnej praktyce klinicznej zabiegiem powszechnie spotykanym. Niestety, często przygotowanie otworu pod osadzenie wkładu dokonywane jest w sposób w dużej mierze przypadkowy. Nawet dla wkładów fabrycznych, dostarczanych w komplecie z odpowiednimi narzędziami służącymi do przygotowania otworu, zadanie to okazuje się trudne i nie do końca oczywiste. Nieuchronnie pojawiają się pytania: jak długi powinien być kanał?, jaka powinna być jego średnica?, jak uzyskać średnicę gwarantującą poprawne i pewne osadzenie wkładu, a w efekcie jego dużą retencję? Jeśli zdecydowaliśmy się zastosować wkład lany, jaki kształt opracowanego kanału zapewni jego maksymalną retencję? Czy istnieje prosty i niezawodny sposób pozwalający uniknąć perforacji korzenia podczas opracowania kanału korzeniowego? Jak w praktyce klinicznej przygotować ząb pod wkład koronowo-korzeniowy w sposób szybki, łatwy i w pełni przewidywalny? Na wszystkie te pytania powinniśmy znale?ć odpowied? jeszcze przed rozpoczęciem pracy.

Restoration of the endodontically treated tooth is a common occurrence in everyday dental practice. Unfortunately, clinical posthole preparation seems to be a random technique. Even for a prefabricated post supplied with matching drills, the task is often difficult or not straightforward. Some questions inevitably arise. How long should the posthole be? How wide should the canal be prepared? How can the proper width be maintained so that the prefabricated post does not strip in the canal and lose its retention? If it is decided to use a cast post, what is the best posthole preparation to maximize retention? Is there an easy way to avoid perforating the root while preparing the canal for the post? Clinically, how can the posthole be prepared quickly, easily and predictably every time? These key questions must be addressed when preparing the posthole.

Tymczasowe korony i mosty, Właściwa technika pracy materiałami Protemp Garant i Protemp II w codziennej praktyce dentystycznej

Temporary Crowns and Bridges. The correct working techniques for using Protemp Garant and Protemp II in everyday practice

Na podstawie ESPE Practice Handbook nr 1/1995 tłum. Leopold Wagner

 

Tymczasowe zabezpieczenie oszlifowanych zębów jest ważną częścią protetyki stomatologicznej. Kiedy je wykonujemy, powinniśmy brać pod uwagę ochronę tkanek przyzębia oraz wymagania estetyczne i funkcjonalne. Tymczasowe uzupełnienia spełniają funkcję podobną do bandaża i zabezpieczają tkanki przed urazem cieplnym, mechanicznym i chemicznym oraz przed drobnoustrojami.

Sprawozdanie z Kongresu Europejskiego Towarzystwa Ortodontycznego

Report from the Congress of the European Orthodontic Association

prof. dr hab. Anna Komorowska

W dniach 9-14 czerwca 1997 odbył się w Walencji 73 Kongres Europejskiego Towarzystwa Ortodontycznego (EOS), zorganizowany przez prof. Jose A. Canuta.

Konferencja prasowa przedstawicieli Izb Lekarsko-Dentystycznych

Press conference of Medico-Dental Organization representatives

J.Z.

W dniach od l do 4 października 1997 roku odbyła się w Warszawie międzynarodowa konferencja przedstawicieli Izb Lekarsko-Dentystycznych, w której uczestniczyli goście z Niemiec, Czech, Słowacji, Węgier i Polski. Została ona zorganizowana przez Niemiecką Federalną Izbę Lekarzy Dentystów przy współudziale Naczelnej Izby Lekarskiej.

Nagroda Naukowa Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Wrigley Dental Program

W roku 1998, podobnie jak w roku bieżącym, zostanie przyznana Nagroda Naukowa Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Wrigley Dental Program za najwybitniejszą pracę z zakresu szeroko rozumianej stomatologii.

CEDE`97

Barbara Gawrońska

W Łódzkim Centrum Wystawienniczym odbyły się w dniach 12-14 września 1997 r. III Ogólnopolski Zjazd Zespołów Stomatologicznych i VII ?rodkowoeuropejska Wystawa Produktów Stomatologicznych CEDE`97.

Szkolenia w pierwszym kwartale 1998 roku

Stowarzyszenie Polskich Lekarzy Dentystów, podobnie jak w latach poprzednich zaplanowało na rok 1998 liczne szkolenia dla lekarzy stomatologów, w których odpłatnie mogą uczestniczyć wszyscy zainteresowani. Dla członków Stowarzyszenia przewidziano zniżki w opłatach. Poniżej zamieszczamy szczegółowy wykaz szkoleń organizowanych od stycznia do marca 1998 roku.