Stomatologia Współczesna nr 6/2015

Edukacja stomatologiczna w szkołach rodzenia w ramach ogólnopolskich projektów zdrowotnych

Dental education in antenatal classes as part of nationwide health project

Z Kliniki Stomatologii Dziecięcej Katedry Stomatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu: prof. dr hab. n. med. Maria Borysewicz-Lewicka – kierownik Katedry, dr hab. n. med. Justyna Opydo-Szymaczek – adiunkt, mgr Katarzyna Miądowicz-Owczarzak – specjalista inżynieryjno-techniczny, dr n. med. Karolina Gerreth – adiunkt

Z Zakładu Organizacji i Zarządzania Katedry Zdrowia Publicznego Uniwersytetu im. Piastów Śląskich we Wrocławiu: dr n. med. Agnieszka Lewicka-Rabska – asystent

Słowa kluczowe: stomatologiczna edukacja zdrowotna, szkoły rodzenia, programy zdrowotne, profilaktyka

Celem pracy była analiza treści programów edukacyjnych oferowanych w szkołach rodzenia w Polsce pod kątem obecności tematyki z zakresu higieny i zdrowia jamy ustnej.

Zostały w niej przedstawione dwa ogólnopolskie programy stomatologicznej edukacji prozdrowotnej skierowane do uczestników zajęć w ramach szkół rodzenia: „Program stomatologicznej edukacji prozdrowotnej dla przyszłych rodziców” prowadzony przez Polskie Towarzystwo Stomatologiczne (PTS) w ramach międzynarodowej inicjatywny Live.Learn.Laugh. oraz projekt „Edukacja, promocja i profilaktyka w kierunku zdrowia jamy ustnej skierowana do małych dzieci, ich rodziców, opiekunów i wychowawców” realizowany w ramach szwajcarsko-polskiego programu współpracy. Przeprowadzono analizę danych, które zostały zebrane na podstawie badania kwestionariuszowego oraz informacji uzyskanych na stronach internetowych, a dotyczących szkoleń o tematyce stomatologicznej w szkołach rodzenia.

Odpowiedzi na pytania kwestionariusza uzyskano jedynie z 35 szkół rodzenia spośród 161 placówek, do których wysłano formularz, przy czym program edukacji stomatologicznej realizowany był w 29 szkołach. Ogółem spośród 439 szkół rodzenia w kraju 222 posiadały stronę internetową, z czego 7 zadeklarowało prowadzanie szkoleń o tematyce związanej ze zdrowiem jamy ustnej.

Główne założenia preprofilaktyki polegające na edukacji kobiet planujących potomstwo w ramach programu szkół rodzenia nie są w większości realizowane. W związku z tym należałoby zachęcić personel tych placówek do poszerzenia szkoleń o tematykę stomatologiczną.

Key words:: dental health education, childbirth classes, health programs, prophylaxis

The aim of the study was to analyze the contents of educational programs related to hygiene and oral health offered at childbirth and parenting classes in Poland.

The study presents two nationwide programs concerning dental health education directed to participants of childbirth and parenting classes: „Implementing a dental education program for parents-to-be” run by the Polish Dental Association (PDA) within international Live.Learn.Laugh. initiative and the project „Education, promotion and prevention as regards oral health care directed to small children, their parents, caregivers and educators” carried out as a part of the Swiss Contribution program. An analysis of the data on trainings concerning dental problems in childbirth and parenting classes was performed on the basis of the questionnaire study and information gathered from the websites.

Among 161 educational institutions invited to fill the questionnaire only 35 responded, whereas the dental education program was implemented in 29 of them. Among 439 institutions in the country 222 had website, and only 7 declared to have trainings related to oral health.

The main assumptions of the pre-prophylaxis involving the education of mothers-to-be in the program of the childbirth and parenting classes is mostly not implemented. Therefore, there is a need to encourage the staff of these institutions to expand the training on dental topics.

Wiedza na temat zdrowia jamy ustnej i zachowania zdrowotne rodziców dzieci w wieku 4 i 5 lat z jednego z warszawskich przedszkoli

Oral health knowledge and health behaviours of parents of 4- and 5-year-old preschool children from Warsaw

Z Katedry Stomatologii Zachowawczej – Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Joanna Rudnicka, lek. dent. Magdalena Sobecka, dr hab. n. med. Ewa Iwanicka-Grzegorek

Słowa kluczowe: zdrowie jamy ustnej, zachowania zdrowotne, wiedza na temat zdrowia jamy ustnej

Zdrowie jamy ustnej jest składową ogólnego stanu zdrowia człowieka. Poziom wiedzy rodziców na temat zdrowia jamy ustnej i ich właściwe lub niewłaściwe zachowania zdrowotne bezpośrednio wpływają na częstość występowania próchnicy u dzieci. Do badania wykorzystano anonimową ankietę składającą się z 18 pytań. Wypełniło ją 65 rodziców dzieci w wieku 4-5 lat uczęszczających do jednego z warszawskich przedszkoli. Analiza wyników może umożliwić ukierunkowanie działań edukacyjnych skierowanych do rodziców. Ich efektem winno być uzyskanie lub poszerzenie wiedzy rodziców na temat własnego zdrowia jamy ustnej, a także zdrowia jamy ustnej dzieci. Niestety, mimo posiadanej wiedzy rodzice nie przestrzegają zachowań zdrowotnych oraz nie egzekwują ich w zadowalającym stopniu u dzieci.

Key words:: oral health, health behaviours, oral health knowledge

Oral care is a part of a general state of health. The level of parental oral health knowledge and their appropriate or inappropriate health behaviours directly affects the incidence of dental caries in children. In the study an anonymous questionnaire of 18 questions was used. 65 parents of children aged from four to five years, attending one of Warsaw’s kindergartens were questioned. Analysis of the results may appropriately focus public education campaigns on parents. Their effect should be obtaining the knowledge or raise awareness of parents about their own and their children oral health. Unfortunately, despite having knowledge parents do not follow health behaviours and do not enforce them in their children in a satisfactory manner.

 

Kliniczna ocena materiału ChemFil Rock do wypełnień w zębach trzonowych mlecznych

Clinical evaluation of material ChemFil Rock for fillings in the primary molar teeth

Z Zakładu Stomatologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: prof. dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk – kierownik Zakładu, lek. dent. Michał Gefrerer, dr n. med. Jadwiga Janicha

Słowa kluczowe: zęby mleczne, szkło-jonomer, badanie kliniczne

Najczęściej stosowanym materiałem wypełnieniowym w zębach mlecznych był dotychczas amal-gamat srebra. Obecnie z uwagi na konieczność wykonania retencji oraz ze względów estetycznych jest coraz częściej zastępowany przez cementy szkło-jonomerowe.

Celem pracy była ocena kliniczna wypełnień z materiału wypełniającego szkło-jomerowego ChemFil Rock po 1, 6 i 12 miesiącach. U 107 pacjentów ze zdiagnozowaną próchnicą zębów mlecznych założono 126 wypełnień. W wypełnieniach oceniano retencję, adaptację brzeżną, próchnicę wtórną, nadwrażliwość i przebarwienie powierzchni, uwzględniając klasyfikację Ryge’a. Po miesiącu wszystkie wypełnienia oceniono jako satysfakcjonujące, po 6 miesiącach wynik niesatysfakcjonujący stwierdzono w 6 przypadkach, natomiast po 12 miesiącach – w 11 przypadkach.

Stosunkowo wysoki odsetek niepowodzeń (13,8%) w rocznym okresie obserwacji w leczeniu ubytków próchnicowych zębów mlecznych z zastosowaniem materiału ChemFil Rock wskazuje na jego ograniczoną przydatność jako wypełnienia długoczasowego.

Key words:: primary teeth, GIC, clinical evaluation

Most common material used for fillings in deciduous dentition was amalgam. Nowadays according to the need of additional retention in case of amalgam fillings and the esthetic reasons, glass-ionomer cement became the material of choice in milk dentition.

The aim of this research was the clinical evaluation of restorations made of glass-ionomer cement ChemFil Rock after 1, 6 and 12 months. In 107 patients suffering from caries in deciduous teeth 126 fillings were performed. Retention, marginal adaptation, secondary caries, hypersensitivity and surface discoloration were rated considering the criteria of Ryge classification. After the period of 1 month all fillings were assessed as satisfactory. After 6 months unsatisfactory results were marked in 6 cases and in 11 cases after 12 months.

A relatively high percentage of unsatisfactory restorations (13.8%), after 1 year observation in the treatment of carious lesions in deciduous dentition with ChemFil Rock material indicates the limited usefulness as a restorative material for permanent fillings.

Ubytki niepróchnicowego pochodzenia – aktualny problem współczesnej stomatologii. Część II. Profilaktyka i leczenie

Non-carious lesions – current problem of modern dentistry. Part II. Prophylaxis and treatment

Z Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Iwona Raczycka – asystent, lek. dent. Anna Niedziela-Hejmej – wykładowca, lek. dent. Justyna Szczepaniak – asystent, lek. dent. Joanna Rudnicka, dr n. med. Ewa Rusyan – adiunkt, dr hab. n. med. Agnieszka Mielczarek – kierownik Katedry i Zakładu

Słowa kluczowe: patologiczne zużycie zębów, profilaktyka, leczenie

Problem występowania ubytków niepróchnicowego pochodzenia jest coraz częściej spotykany w codziennej praktyce stomatologicznej. Wymagają one właściwego rozpoznania i ustalenia optymalnego planu leczenia, uwzględniającego złożoną etiologię i terapię.

W pierwszej części opracowania omówiono etiologię i diagnostykę zjawiska zużycia zębów (tooth wear). Druga część pracy przedstawia aktualnie zalecane metody profilaktyki i leczenia ubytków niepróchnicowego pochodzenia. W oparciu o dostępne piśmiennictwo uwzględniono kryteria wyboru właściwych metod zapobiegania zjawisku zużycia zębów. W pracy dodatkowo zaprezentowano opis przypadku klinicznego, który obrazuje współczesne możliwości leczenia ubytków niepróchnicowego pochodzenia.

Key words:: tooth wear, prophylaxis, treatment

The problem of the occurrence of non-carious lesions is becoming more common in daily dental practice. These kind of lesions require proper diagnosis and optimal treatment plan, taking into account complex etiology and therapy.

In the first part of the publication the etiology and diagnosis of tooth wear phenomenon were presented. The second part of the work shows the currently recommended methods of prevention and treatment of non-carious lesions. Based on available literature, the criteria for selection of appropriate tooth wear prevention methods were taken into account. Additionally, clinical case report illustrating modern treatment options of non-carious lesions was presented in this paper.

 

Rola oceny biotypu przyzębia w planowaniu leczenia ortodontycznego

The role of periodontal biotype assessment in orthodontic treatment planning

Z Zakładu Ortodoncji Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. med. lek. stom. Ewa Sobieska – asystent, lek. dent. Edyta Ciok – rezydent, dr hab. n. med. Małgorzata Zadurska – kierownik Zakładu

Słowa kluczowe: biotyp, recesje dziąseł, leczenie ortodontyczne

Fenotypowa budowa tkanek przyzębia określana jest mianem biotypu. Celem pracy było opisanie morfologii i reakcji na procesy zapalne tkanek o cienkim i grubym biotypie. Podkreślono także konieczność oceny biotypu przyzębia przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego – wiadomo bowiem, że ortodontyczny ruch zęba może wpływać na grubość i wysokość dziąsła po zakończeniu aktywnej fazy leczenia. Może również przyczynić się do powstawania recesji dziąseł, zwłaszcza u pacjentów z cienkim biotypem. Aby zapobiec temu procesowi, należy rozważyć wykonanie profilak-tycznej augmentacji tkanek miękkich. W tym celu wykorzystuje się autogenne wolne przeszczepy nabłonkowo-łącznotkankowe i łącznotkankowe. W planowaniu leczenia ortodontycznego u pacjentów z cienkim biotypem dziąsła ważne są zatem współpraca z lekarzem periodontologiem oraz uwzględnienie wszystkich czynników mających wpływ na ostateczny wynik leczenia.

Key words:: biotype, gingival recession, orthodontic treatment

Phenotypical architecture of periodontal tissue is defined as a biotype. The aim of the paper was to describe the morphology and the reaction to inflammatory processes in thin and thick periodontal biotype. As it is known, that tooth movement can impact the gingival thickness and level after the active phase of orthodontic therapy, the importance of biotype assessment prior to orthodontic treatment was emphasized. Tooth movement can also contribute to the development of gingival recession, particularly in patients with thin periodontal biotype. In order to prevent this process, soft tissue augmentation can be considered. In such surgery autologous free gingival grafts and subepithelial connective tissue grafts are used. Orthodontic treatment planning in collaboration with periodontist is indicated for patients with thin periodontal biotype. All the factors which can impact the final treatment outcome should be taken into account.

 

Autogenne przeszczepy tkanek miękkich – charakterystyka i zastosowanie

Autogenous grafts of soft tissues – characteristics and application

Z Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Bartłomiej Górski, lek. dent. Beata Wyrębek, dr n. med. Maciej Zaremba

Słowa kluczowe: augmentacja dziąsła, przeszczep tkanki łącznej, recesje dziąsłowe, wolny przeszczep dziąsła

Błona śluzowa podniebienia twardego jest najczęstszym miejscem dawczym wolnych przeszczepów tkanek miękkich w obrębie jamy ustnej. Mogą one być wykorzystane do augmentacji dziąsła w przypadku występowania cienkiego biotypu lub recesji dziąsłowych. Najczęstsze zastosowanie znajdują wolne przeszczepy podnabłonkowej tkanki łącznej (CTG) oraz wolne przeszczepy dziąsła (FGG). W pracy została omówiona charakterystyka wymienionych typów wolnych przeszczepów tkanek miękkich.

Key words:: gingival augmentation, connective tissue graft, gingival recession, free gingival graft

Palatal masticatory mucosa is often used as a donor site of free soft tissue grafts within oral cavity. They can be used for augmentation of gingiva in case of thin biotype or gingival recessions. Those include connective tissue (CTG) and epithelialized free gingival (FGG) grafts. In the paper two types of free oral soft tissue grafts were described.

 

Leczenie agresywnego zapalenia przyzębia – przegląd piśmiennictwa

Periodontal therapy of aggressive periodontitis – a literature review

Z Katedry Periodontologii i Klinicznej Patologii Jamy Ustnej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego: dr n. med. Iwona Olszewska-Czyż, lek. dent. Róża Michalska, lek. dent. Małgorzata Kantorowicz, dr n. med. Barbara Kęsek, dr n. med. Dagmara Darczuk, prof. dr hab. n. med. Maria Chomyszyn-Gajewska – kierownik Katedry

Słowa kluczowe: terapia periodontologiczna, agresywne zapalenie przyzębia

Cele terapii periodontologicznej to: eliminacja procesu zapalnego, usunięcie kieszonek patologicznych oraz zahamowanie utraty przyczepu łączno-tkankowego. Leczenie periodon-tologiczne składa się z kolejno następujących po sobie faz, które uwzględniają zabiegi zarówno niechirurgiczne, jak i chirurgiczne. Szczególnej uwagi wymagają pacjenci z agresywną postacią zapalenia przyzębia, ze względu na bardzo szybki postęp choroby i w związku z tym konieczność zaplanowania i wdrożenia kompleksowej terapii.

W pracy na podstawie piśmiennictwa przedstawiono aktualne trendy w leczeniu agresywnego zapalenia przyzębia. Dobrze zaplanowana i przeprowadzona kompleksowa terapia periodon-tologiczna może istotnie ograniczyć rozwój choroby i zapewnić poprawę pozostałych parametrów klinicznych.

Key words:: periodontal therapy, aggressive periodontitis

The aim of the periodontal therapy is elimination of inflammation removal of periodontal pockets and inhibition of periodontal attachment loss. It can be accomplished by periodontal therapy which consists of consecutive phases which take into account both non-surgical and surgical treatments. Special attention need patients with aggressive periodontitis due to rapid progress of the lesions and necessity of careful planning and application of complex periodontal therapy.

In the paper on the basis of the literature the newest trends in the treatment of aggressive periodontitis were presented. A well-planned and performed extensive periodontal therapy may really reduce development of the disease and ensure an improvement of other clinical parameters.

 

Zapalenie przyzębia a reumatoidalne zapalenie stawów – przegląd piśmiennictwa

Periodontitis and rheumatoid arthritis – a literature review

Z Zakładu Periodontologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie: dr n. med. Małgorzata Mazurek-Mochol – adiunkt, dr hab. n. med. Elżbieta Dembowska – kierownik Zakładu

Z Katedry i Zakładu Fizjologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie: dr n. med. Tomasz Sroczyński – adiunkt

Słowa kluczowe: zapalenie przyzębia, reumatoidalne zapalenie stawów

Zapalenie przyzębia i reumatoidalne zapalenie stawów są przewlekłymi chorobami zapalnymi charakteryzującymi się podobną etiopatogenezą. W obu jednostkach w destrukcji tkanek pośredniczą podobne cytokiny i proteinazy resorbujące kość. Przeprowadzono wiele badań, które wskazują na związek tych dwóch przewlekłych chorób. Niechirurgiczne leczenie periodontologiczne może zmniejszyć aktywność reumatoidalnego zapalenia stawów oraz ogólny stan zapalny.

Key words:: periodontitis, rheumatoid arthritis

Periodontitis and rheumatoid arthritis are chronic inflammatory diseases characterized by a similar etiopathogenesis. In both disease entities tissue destruction is mediated by the similar cytokines and bone resorbing proteinases. There have been many studies that showed a link between the two chronic diseases. Non-surgical periodontal treatment can reduce disease activity of rheumatoid arthritis and general inflammation.

 

Zastosowanie złota w protetyce stomatologicznej

Application of gold in prosthetic dentistry

Z Poradni Dentystycznej Centralnej Wojskowej Przychodni Lekarskiej „CePeLek” SPZOZ: lek. dent. Justyna Grajnert – młodszy asystent, specjalizantka z protetyki stomatologicznej pod kierownictwem prof. dr. hab. n. med. Jana Trykowskiego

Słowa kluczowe: złoto, stopy, galwanoforming, protetyka stomatologiczna, biokompatybilność

Złoto posiada szerokie zastosowanie m.in. w przemyśle, kosmetologii i medycynie. W protetyce stomatologicznej jest wykorzystywane od najdawniejszych czasów. Już w VII wieku p.n.e. Etruskowie wytwarzali protetyczne wyroby ze złota.

Złoto jest metalem szlachetnym z łatwością tworzącym stopy z innymi metalami. Pozwala to na modyfikowanie jego korzystnych właściwości fizykochemicznych. Do najważniejszych zalet złota i jego stopów należą: biokompatybilność, elastyczność, kowalność, odpowiednia temperatura topnienia, łatwość łączenia się z ceramiką oraz możliwość uzyskania korzystnego efektu kosmetycznego uzupełnień. Złoto w protetyce stomatologicznej dzielimy na galwaniczne i stopy złota. Istnieje wiele podziałów stopów złota.

Złoto ma szerokie zastosowanie w protetyce stomatologicznej. Wykorzystywane jest w systemach konwencjonalnych, odlewowych, niekonwencjonalnych typu Captek, galwanoformingu i innych. Posiada ono wiele cech umożliwiających wykonanie stałych i ruchomych uzupełnień protetycznych.

Key words:: gold, alloys, galvanoforming, prosthodontics, biocompatibility

Gold is widely used in industry, cosmetology and medicine. In prosthetics it has been used since the oldest times. Already in VII B.C. the Etruscans were making prosthetic elements from gold.

Gold is a precious metal easily making alloys with other metals. This allows modification of its already favorable physicochemical properties. The most important advantages of gold and its alloys are biocompatibility, flexibility, malleability, suitable m.p., ease of combining with ceramic and its potential to make a beneficial cosmetic effect of dentures. Gold in prosthodontics can be divided into gold plating and alloys of gold. There are many alloys divisions of gold.

Gold is widely used in prosthodontics. There are utilized in conventional, casting and unconventional systems such as Captek, electroforming and others. It has a lot of features that enables creation of many fixed and movable prosthetic restorations.

 

Glikokortykosteroidy – nieprzyjacielem stomatologa?

Glucocorticoids – the enemy of the dentist?

Ze Studenckiego Koła Naukowego przy Zakładzie Patofizjologii Katedry Patofizjologii i Endokrynologii Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu – Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach: Wojciech Tynior – student III roku kierunku lekarsko-dentystycznego, Paweł Jonczyk – student VI roku kierunku lekarskiego

Słowa kluczowe: glikokortykosteroidy, kortyzol, próchnica zębów, odontoblasty, układ kostny, astma oskrzelowa, choroby przyzębia, kandydoza jamy ustnej

Glikokortykosteroidy są hormonami produkowanymi przez korę nadnerczy, które pełnią w organizmie wiele ważnych funkcji, m.in. stanowią jeden z głównych czynników regulujących metabolizm. Wpływają też m.in. na komórki układu kostnego oraz zęby. W pracy omówiono rolę glikokortykosteroidów w patogenezie powstawania próchnicy, chorób przyzębia oraz kandydozy jamy ustnej. Wskazano także na możliwość wykorzystania ich w terapii innych schorzeń stomatologicznych.

Key words:: corticosteroids, cortisol, dental caries, odontoblasts, skeletal system, bronchial asthma, periodontal disease, oral candidiasis

Corticosteroids are hormones produced by adrenal glands. They regulate a lot of significant functions. For instance they are one of the most important factors, regulating metabolism of a body. Steroids have an influence on cells of skeletal system and teeth. This study discussed the role of corticosteroids in the pathogenesis of dental caries development, periodontitis and oral candidiasis. Furthermore potential possibility of using such substances in dental dysfunction treatment was noticed.

 

Parafunkcje i dysfunkcje narządu żucia u osób w wieku rozwojowym

Parafunctions and dysfunctions of masticatory apparatus in developmental age

Z Kliniki Stomatologii Dziecięcej Katedry Stomatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu: dr n. med. Tamara Pawlaczyk-Kamieńska

Słowa kluczowe: parafunkcje, dysfunkcje narządu żucia, dzieci, młodzież

Ze względu na odnotowywany w ciągu ostatnich lat wzrost liczby młodych osób z zaburzeniami układu ruchowego narządu żucia oraz fakt, iż z powodu dużych zdolności adaptacyjnych rozwi-jającego się organizmu pierwsze oznaki zaburzenia nie są dostrzegane i poprawnie diagnozowane, celem pracy było zebranie danych z aktualnego piśmiennictwa dotyczącego uwarunkowań występowania dysfunkcji i parafunkcji narządu żucia u osób w wieku rozwojowym.

W pracy uwzględniono dane dotyczące rodzajów dysfunkcji i parafunkcji narządu żucia, które sta-nowią główny czynnik etiologiczny zaburzeń układu ruchowego narządu żucia u młodych osób. Zwrócono również uwagę na częstość występowania nieprawidłowości wśród dzieci i młodzieży oraz następstwa ich uprawiania.

Dane z piśmiennictwa dowodzą, iż objawy dysfunkcji i parafunkcji dotyczą dużego odsetka dzieci i młodzieży. Warunkiem podjęcia prawidłowego i skutecznego leczenia zaburzeń układu ruchowego narządu żucia jest zidentyfikowanie i usunięcie czynnika etiologicznego. U dzieci i młodzieży celowe wydaje się ponadto wyeliminowanie przyczyny przed wystąpieniem pierwszych objawów chorobowych. W związku z tym wydaje się, iż konieczne jest propagowanie zasad profilaktyki dysfunkcji i parafunkcji oraz wdrażanie wczesnego postępowania terapeutycznego, mającego na celu wyeliminowanie szkodliwych nawyków.

Key words:: parafunctions, masticatory apparatus dysfunctions, children, adolescents

Due to the growth in recent years number of young peoples with masticatory apparatus motoric disorders and the fact that due large adaptation abilities of growing organism first signs of disorder are not identified and correctly diagnosed, the aim of the paper was to collect data from current publications on occurrence conditions of masticatory organ dysfunctions and parafunctions in developmental age.

In the paper data on types of masticatory organ dysfunctions and parafunctions which are main etiological factors of organ motoric disorders in young people, were included. Prevalence of such abnormalities among children and adolescents were also presented as well as the consequences of their practicing.

Literature shows that symptoms and signs of dysfunctions and parafunctions are present in a substantial number of children and adolescents. To implement proper and effective treatment of motoric dysfunctions affecting the masticatory organ identification and subsequent elimination of the causative factor is indispensable. In children and adolescents elimination of a potential cause even before the first pathologies would also seen sensible. Therefore, it seems necessary to teach dysfunctions and parafunctions preventive measures and to implement early therapy in order to quit harmful habits.