Stomatologia Współczesna nr 4/2013

Stomatologia Współczesna

NR 4/2013

 

Stan zdrowia jamy ustnej osób w wieku 65–74 lata w Polsce

Oral health status of 65–74 old people in Poland

Z Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: dr n. med. Ewa Rusyan – adiunkt, dr hab. n. med. Izabela Strużycka – kierownik Zakładu
Z Katedry Zdrowia Publicznego Collegium Mazovia WUM: prof. dr hab. n. med. Maria Wierzbicka
Z Zakładu Stomatologii Zachowawczej WUM: dr n. med. Agnieszka Bogusławska–Kapała – adiunkt
Z praktyki prywatnej: lek. dent. Joanna Huzior

Słowa kluczowe: stan zdrowia jamy ustnej, epidemiologia, osoby starsze

Celem pracy była ocena stanu zdrowia jamy ustnej osób starszych w Polsce w okresie 11–letnich obserwacji. W pracy przedstawiono wyniki ostatnich badań epidemiologicznych przeprowadzonych w tej grupie wiekowej w kraju, w ramach ogólnopolskiego Monitoringu Zdrowia Jamy Ustnej. Badaniami objęto wyłonioną w losowaniu wielowarstwowym próbę osób starszych w 16 województwach. Ogółem zbadano 2124 osoby w wieku 65-74 lata. Ocenę kliniczną przeprowadzali lekarze po kalibracji zgodnie z zaleceniami WHO. Odsetek osób bezzębnych wzrósł z 34,7% w roku 1998 do 43,9% w 2009, odsetek osób ze zdrowym przyzębiem zwiększył się z 3,7% do 6,6%. Istotnemu obniżeniu, w porównaniu z poziomem z roku 1998, uległ odsetek osób z zachowaną funkcją żucia. Wyniki ostatnich badań stanu zdrowia jamy ustnej osób starszych w Polsce, prowadzone

pomiędzy 1998 i 2009 rokiem, obrazują utrzymujący się zły stan zdrowia badanych, niezależnie od niewielkiego wzrostu odsetka osób ze zdrowym przyzębiem.

Key words: oral health, epidemiology, elderly

The aim of the study was to investigate the change in oral health of Polish elders over a 11–years period. The paper presents the results of recently conducted nationwide epidemiological surveys. Subjects were recruited from 16 regions of Poland by stratified random sampling. The study cover 2124 adults aged 65–74 years. Subjects were evaluated by calibrated examiners acc. WHO criteria. In the study group, the percentage of edentulous adults increased from 34,7% in 1998 to 43,9% in 2009, and that of adults with a healthy periodontum rose from 3,7% to 6,6%. The population of elderly subjects with a functional dentition significantly decreased compared to the level observed in 1998. Results suggest that the oral health of polish elderly adults with a healthy periodontium between 1998 and 2009 remains poor, despite a slight increases in the proportion of adults with a healthy periodontium.

Dwuletnia ocena kliniczna wypełnień wykonanych z nanohybrydowego materiału złożonego ICE SDI w ubytkach próchnicowych

Two year clinical evaluation of restorations made from ICE SDI nanohybrid composite

Z Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Anna Niedziela – asystent, prof. dr hab. n. med. Elżbieta Jodkowska – kierownik Zakładu

Słowa kluczowe: materiały złożone, ocena wypełnień, ICE SDI

Autorki pracy przedstawiły kliniczną ocenę nanohybrydowego materiału złożonego ICE SDI do odbudowy ubytków próchnicowych wszystkich klas wg klasyfikacji Blacka. Po dwóch latach oceniono 125 wypełnień. Wszystkie uzyskały ocenę klinicznie akceptowalną, zgodnie z 4–stopniową skalą Ryge`a odnośnie powierzchni, kształtu anatomicznego, przylegania brzeżnego oraz retencji. Wypełnienia zachowały gładką i lśniącą powierzchnię, bez porów i przebarwień. Tylko w 4,8% wypełnień skorygowano i wypolerowano brzegi. Jedno wypełnienie (0,8%) uzyskało akceptowalną I skalę retencji. Nie zaobserwowano próchnicy wtórnej. Zatem, badania wykazały pozytywną kliniczną ocenę wypełnień z nanohybrydowego materiału złożonego ICE SDI.

Key words: composites, evaluation of restorations, ICE SDI

The authors presented clinical evaluation of ICE SDI nanohybrid composite material for restorations of cavities of all classes according to Black`s classification. After two years 125 restorations were clinically. All fillings were clinical accepted according to 4–degree Ryge scale concerning surface structure, anatomic form, marginal adaptation and retention. Restorations maintained smooth and shine surface without porosity and overcolouring. Only in 4,8% restorations the margins were corrected and polished. One restoration (0,8%) obtained acceptable 1 scale of retention. Secondary caries were not observed. Thus, study revealed the positive clinical assessment of restorations made from ICE SDI nanohybrid composite.

Badanie ilościowe trzecich zębów trzonowych w oparciu o dokumentację radiologiczną Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej w Krakowie

Quantitative study of third molars based on radiological documentation of University Dental Clinic in Krakow

Z Zakładu Stomatologii Zintegrowanej Instytut Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum: lek. dent. Katarzyna Macikowska, lek. dent. Teresa Szupiany, lek. dent. Ewa Trystuła, dr hab. n. med. Jolanta Pytko–Polończyk – kierownik Zakładu

Słowa kluczowe: hipodoncja, zaburzenia ilościowe zębów, agenezja zębów

Hipodoncja jest dość często występującym zaburzeniem rozwojowym zębów. Charakterystyką tego schorzenia jest brak jednego lub kilku zębów stałych. Może przebiegać jako samodzielna jednostka chorobowa lub towarzyszy innym zaburzeniom systemowym oraz zębowym. Przyczyna hipodoncji nie jest dokładnie znana. Czynniki etiologiczne są natury genetycznej lub środowiskowej. Celem pracy jest analiza częstości występowania zaburzeń ilościowych zębów. Do badania wykorzystano zdjęcia Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej. Jako kryterium doboru zdjęć do badania przyjęto wiek pacjenta w momencie wykonania zdjęcia radiologicznego pomiędzy 13 a 18 rokiem życia. Spośród ponad 23 tys. zdjęć, 207 spełniało wskazane wymagania. Analizując zdjęcia radiologiczne oceniano liczbę zębów, ze szczególnym uwzględnieniem trzecich trzonowców. W wyniku przeprowadzonej analizy statystycznej zgromadzonych danych stwierdzono agenezję od 1 do 4 zębów ósmych w 23,67% przypadków, z czego najczęściej brakowało tylko jednego zęba trzeciego trzonowego (13,04%). Uzyskane wyniki wskazują na zasadność przeprowadzenia podobnych badań w innych regionach kraju w celu ich potwierdzenia lub uzupełnienia.

Key words: hipodontia, quantitative abnormalities, of teeth teeth agenesis

Hipodontia is the most common developmental disorder of the teeth. The characteristic of this disease is the lack of one or more permanent teeth. Hipodontia can run as a separate disease entity or accompany other systemic and dental disorders. Cause of hipodontia is not precisely known. Etiological factors are genetic and environmental nature. The aim of this study was to analyze the prevalence of quantitative teeth disorders. Panoramic X-rays of patients of the University Clinic of Dentistry were used. The criterion for the selection of images to study were age of the patient at the time of taking radiological images between 13-18 years. More than 23 thousand photos were analyzed, 207 met the specified requirements. Isolated radiographs were carefully checked for visible teeth, particularly third molars. As a result of the statistical analysis of collected data, agenesis of one to four third molars was observed in 23.67% of cases, of which most often only one of the third molar tooth was missing (13.04%). The results indicate the validity of further examination this topic in the other regions of the country to support or supplement the obtained results.

Wykorzystanie tomografii komputerowej o wiązce stożkowej w planowaniu leczenia implantoprotetycznego – opis przypadku

Implanto-prosthetic treatment planning with use of CBCT – case report

Z Katedry Protetyki Stomatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: dr n. med. Piotr Okoński, prof. dr hab. n. med. Elżbieta Mierzwińska–Nastalska

Słowa kluczowe: tomografia komputerowa o wiązce stożkowej, planowanie leczenia implantoprotetycznego, diagnostyka stomatologiczna,

Badania radiologiczne prowadzone z wykorzystaniem tomografii komputerowej o wiązce stożkowej (ang. Cone Beam Computer Tomography – CBCT), pozwalają na precyzyjne planowanie leczenia stomatologicznego oraz implantoprotetycznego. Dzięki trójwymiarowemu obrazowaniu tkanki kostnej możliwe jest osadzenie implantów nawet w bardzo trudnych warunkach podłoża kostnego oraz ograniczenie rozległości zabiegu chirurgicznego. W artykule przedstawiono przypadek kliniczny pacjentki z hipodoncją, w którym planowanie leczenia implantoprotetycznego przeprowadzono przy użyciu tomografii komputerowej o wiązce stożkowej (CBCT). Implanty zostały osadzone natychmiast po ekstrakcji zębów mlecznych w celu uzupełnienia braków stałych kłów. Precyzyjne planowanie leczenia z wykorzystaniem CBCT pozwoliło na osiągnięcie przewidywalnego, bardzo dobrego efektu estetycznego i funkcjonalnego.

Key words: cone beam computer tomography, implantoprosthetic treatment planning, dental diagnostic

Thanks to Cone Beam Computer Tomography, treatment planning in general dentistry and in the implantoprosthetic treatment is very precise. 3D presentation of bone tissue, allows clinicians to insert implants in very compromised cases and reduce the extent of surgical intervention. In the article, case of hipodontic patient which treatment planning was conducted with use of CBCT were presented. To restore permanent canine, implants were inserted immediately after extractions of deciduous teeth. Precise treatment planning, with use of CBCT, brings very good results of therapy from esthetic and functional point of view.

Leczenie protetyczne pacjenta z mózgowym porażeniem dziecięcym – opis przypadku

Prosthetic treatment of a patient with cerebral palsy – case report

Z Katedry i Zakładu Protetyki Stomatologicznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Paweł Fiwek – asystent
Z Katedry i Kliniki Chirurgii Szczękowo–Twarzowej i Stomatologicznej: lek. dent. Maciej Koberda – rezydent
Ze Studenckiego Koła Naukowego przy Katedrze i Zakładzie Protetyki Stomatologicznej: Paula Mróz – studentka

Słowa kluczowe: mózgowe porażenie dziecięce, klamry grotowe, dysfunkcja języka

W pracy przedstawiono leczenie protetyczne 17-letniej pacjentki z dziecięcym porażeniem mózgowym. Leczenie polegało na wykonaniu nietypowej protezy częściowej górnej z klamrami grotowymi, uzupełniającej brak zębów 11 i 21. Stabilizacja i retencja były satysfakcjonujące, uzyskano poprawę funkcji oraz estetyki.

Key words: cerebral palsy, arrowhead clasps, tongue disfunction

The paper describes a prosthetic treatment of 17-year-old female patient with cerebral palsy. The treatment consisted of fabricating an untypical upper partial denture with arrowhead clasps to supply a loss of 11 and 21 teeth. Stabilization and retention were satisfying, the improvement of function and esthetics were accomplished.

Rehabilitacja protetyczna pacjentki z dysplazją zębiny typu Ic

Prosthetic rehabilitation of a patient with dentin dysplasia type Ic

Z Zakładu Technik Dentystycznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku: lek. dent. Urszula Marta Stypułkowska, dr hab. n. med. Teresa Sierpińska – kierownik Zakładu

Słowa kluczowe: dysplazja zębiny, rehabilitacja protetyczna

W pracy zaprezentowano rehabilitację protetyczną pacjentki z dysplazją zębiny typu I. Występowały u niej braki zębów 11, 24 i 46, odbudowane trzema mostami. W odcinku przednim szczęki zaprojektowano most całoceramiczny na podbudowie cyrkonowej, na filarach zębów 12 i 21. Kolejny most wykonano na filarach 23 i 25. Było to uzupełnienie metalowo–porcelanowe. Ząb 25 był wcześniej leczony endodontyczne z powodu zmiany okołowierzchołkowej. Z powodu dużej utratu tkanek twardych korony zęba wykonano wkład koronowo–korzeniowy. Filarami trzeciego mostu metalowo–porcelanowego był ząb 45 z wkładem koronowo–korzeniowym oraz ząb 47 odbudowany wkładem koronowym.

Key words: dentin dysplasia, prosthetic rehabilitation

In the paper the prosthetic rehabilitation of the patient with dentin dysplasia type Ic were presented. There were lack of 11, 24 and 46 teeth reconstructed by three bridges. In the anterior part of the jaw a zircon–based full ceramic bridge were designed on the abutments of 12 and 21 teeth. Another bridge was made on 23 and 25 abutments as metal ceramic appliance. The thooth 25 had been endodontically treated on account of the periapical lesion. Because of big loss of hard tissue of the crown of this tooth, post and core was made. The abutments of the third metal–ceramic bridge were 45 tooth with post and core and 47 tooth restored by inlay.

Wkłady koronowo–korzeniowe wzmocnione włóknami szklanymi – wybrane problemy i zagadnienia

The fiber reinforced composite posts – the selected problems and aspects

Z Zakładu Protetyki Stomatologicznej Katedry Stomatologii Odtwórczej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi: lek. dent. Marzena Kacprzak–Ogłuszka, dr hab. n. med. Beata Dejak prof. nadzw. – kierownik Zakładu

Słowa kluczowe: wkłady koronowo–korzeniowe wzmocnione włóknami szklanymi, wskazania, wytrzymałość na zginanie systemy adhezyjne, procedury cementowania

W pracy omówiono wybrane zagadnienia dotyczące właściwości i wskazania do stosowania, wkładów koronowo–korzeniowych wzmacnianych włóknem szklanym (FRC – fiber reinforced composite) na podstawie badań własnych i piśmiennictwa. Podano wyniki badań wytrzymałościowych wybranych systemów wkładów FRC. Przedstawiono zasady preparacji korzeni pod kompozytowe wkłady koronowo–korzeniowe. Opisano metody przygotowania wkładów kompozytowych i zębiny do cementowania. Podano zalecane procedury cementowania. Zwrócono uwagę na czynniki, które mają negatywny lub pozytywny wpływ na adhezję cementu i zębiny korzeniowej.

Key words: fiber post indications for use flexural strength, adhesive systems, clinical procedures

The selected aspects of properties and indications for use of glass fiber–reinforced posts (FRC) were discussed, according to the own study and review of the literature. The results of flexural strength studies on selected FRC posts were presented. The rules of preparation of the root canals likewise the pretreatment methods for surface of FRC posts and dentin the most recommended clinical procedures of cementation were presented. Special attention was paid to factors, which influence, positively or negatively, to adhesion between dual-cured cement and intraradicular dentin.

Wybrane choroby błony śluzowej jamy ustnej i dziąseł u kobiet w ciąży

Selected diseases of oral mucosa and gingiva in pregnant women

Z Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: dr hab. n. med. Ewa Iwanicka–Grzegorek, mgr Małgorzata Paluch absolwentka Zdrowia Publicznego na Wydziale Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Słowa kluczowe: kobiety w ciąży, zapalenie dziąseł, guz ciążowy

U kobiet w ciąży choroby przyzębia są często wynikiem zmian nawyków żywieniowych i zachowań prozdrowotnych oraz fizjologicznych przemian zachodzących w ich organizmie. Zmiany w obrębie układu endokrynnego są przyczyną rozwoju stanu zapalnego dziąseł ciężarnych. Guz ciążowy jest szczególnym przypadkiem zapalenia dziąseł ciężarnych. W przypadku wystąpienia nadziąślaka ciężarnych najczęściej wystarcza obserwacja kliniczna, tylko w rzadkich przypadkach wymagana jest interwencja chirurgiczna.

Key words: pregnant women, gingivitis tumor gravidarum

In pregnant women, periodontal disease is often the result of changes in dietary habits and health behaviors and physiological changes occurring in their organisms. Changes in the endocrine system are cause of gingival inflammation in expectant mothers. The tumor gravidarum is a special case of pregnancy gingivitis. In the case of tumor gravidarum clinical observation is usually sufficient, but in rare cases, surgical intervention is required.

Condition of the periodontal tissues with metabolic syndrome

Stan tkanek przyzębia w zespole metabolicznym

Saint–Petersburg State University, Dept of Dentistry and Medical Technologies, Dept of Therapeutic Dentistry: Ermolaeva L.A. – Head of the Department of Therapeutic Dentistry, Department of Dentistry and Medical Technology,

St. Petersburg state University: Shishkin A.N. – Head of the Therapy Chair, Medicine Dept,
St. Petersburg state University: Lepeeva N.A. – post–graduate student of the Department of Therapeutic Dentistry, Faculty of Dentistry and Medical Technology, St. Petersburg state University

Key words: periodontitis, metabolic syndrome, diabetes mellitus, arterial hypertensia, obesity, dislipidemia

This paper deals with pathogenesis of periodontitis and methabolic syndrome. The analysis of possible mechanisms and relations between diabetes mellitus, arterial hypertensia and dislipidemia and condition of periodontal tissues, were presented.

Słowa kluczowe: periodontitis, zespół metaboliczny, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość, dyslipidemia

Praca dotyczy patogenezy zapaleń przyzębia I zespołu metabolicznego. Przedstawia analizę możliwych mechanizmów i relacji między cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, dislipidemią a stanem tkanek przyzębia. Praca w języku angielskim.

Wczesne leczenie ortodontyczne – przegląd metod leczenia zobrazowany własnymi przypadkami

Early orthodontic treatment – review of methods of treatment illustrated with own clinical cases

Z Poradni Ortodoncji Wojewódzkiej Przychodni Stomatologicznej w Krakowie: lek. dent. Joanna Jaśkiewicz, lek. dent. Justyna Wilk, lek. dent. Anna Noskowska – specjalista ortodonta

Słowa kluczowe: wczesne leczenie ortodontyczne, maska twarzowa, ekstrakcje seryjne, utrzymywacz przestrzeni

Celem pracy było przedstawienie przeglądu piśmiennictwa dotyczącego wczesnego leczenia ortodontycznego różnych wad szkieletowych oraz zębowo–wyrostkowych. Materiał stanowiło piśmiennictwo wyszukiwane poprzez medyczne bazy danych online: PubMed, Medline, oraz zasobów Biblioteki Medycznej CMUJ. W pracy usystematyzowano poglądy na temat wczesnego leczenia takich wad, jak: wada klasy III z niedorozwojem szczęki, zgryz krzyżowy boczny i przedni, stłoczenia znacznego stopnia, przedwczesna utrata zębów mlecznych oraz zgryz otwarty. Przedstawione przez wielu autorów wyniki badań okazały się być skutecznymi metodami leczenia pacjentów w okresie uzębienia mlecznego i wczesnego mieszanego. Praca została zobrazowana własnymi przypadkami klinicznymi. Pacjenci leczeni byli w Specjalistycznej Poradni Ortodoncji Wojewódzkiej Przychodni Stomatologicznej im. dr n. med. Zbigniewa Żaka w Krakowie.

Key words: early orthodontic treatment, face mask, serial extraction, space maintainer

The aim of this paper was a presentation of a literature review on early orthodontic treatment in cases of various skeletal and dentoalveolar malocclusions. Literature found in online medical databases: PubMed, Medline and the resources of Medical Library of the Collegium Medicum of the Jagiellonian University, constitutes the review. The paper systematizes opinions on early treatment of malocclusions such as: type III malocclusion with hypoplastic maxilla, posterior and anterior crossbite, severe crowding, premature loss of primary teeth and open bite. The presented outcomes of studies conducted by various authors include methods of treatment at primary and early mixed dentition stages, which proved to be effective. The present paper were illustrated with clinical cases of patients treated in the Orthodontic Consultation Centre at the Zbigniew Żak Regional Dental Clinic in Cracow.

Ząb wgłobiony, medoty leczenia – przegląd piśmiennictwa. Część II

Dens invaginatus, methods of treatment – literature review. Part II

Z Zakładu Stomatologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Katarzyna Bluj–Komarnitka, lek. dent. Beata Dąbrowska, dr hab. n. med. Dorota Olczak–Kowalczyk – kierownik Zakładu
Z Zakładu Anatomii Prawidłowej i Klinicznej Instytut Biostruktury Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Julian Komarnitki

Słowa kluczowe: ząb wgłobiony, uszczelnienie profilaktyczne, leczenie endodontyczne, resekcja wierzchołka korzenia

Ząb wgłobiony jest anomalią rozwojową, która stwarza wiele problemów terapeutycznych. W zależności od rodzaju nieprawidłowości, stanu tkanek zmineralizowanych i miazgi zęba proponowane są następujące metody terapeutyczne: profilaktyczne uszczelnienie wejścia do jamy wgłobienia, leczenie endodontyczne, resekcje wierzchołka korzenia, ekstrakcje, replantacje. Nowoczesne procedury lecznicze i materiały stomatologiczne zwiększają liczbę zebów z tą wadą, których leczenie zakończyło się sukcesem. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa przedstawiono sposoby postępowania leczniczego zalecane w trzech typach zębów wgłobionych według klasyfikacji Ohlersa oraz w przypadku zębów z niezakończonym rozwojem korzenia. Zwrócono uwagę na czynniki determinujące skuteczność leczenia oraz zwiększające ryzyko niepowodzeń terapeutycznych.

Key words: dens invaginatus, prophylactic sealing, root canal treatment, apicoectomy

Dens invaginatus is a developmental anomaly which create many therapeutic problems. Depending of the type of the anomaly and the condition of mineralized tissues and the dental pulp the following therapeutic options: prophylactic sealing of the entrance to invaginated cavity, root canal treatment, apicoectomy, extraction and replantation are proposed. Contemporary therapeutic procedures and dental materials allow successful treatment of a larger number of teeth with that anomaly. Based on the literature review, we presented therapeutic methods that are recommended for three types of dens invaginatus according to Ohlers’ classification and in cases of incomplete root formation, were presented. Much emphasis was put on the factors determining successful treatment and increasing the risk of failure.