Stomatologia Współczesna nr 4/2024

Stomatologia Współczesna

nr 4, 2024

TREŚĆ

Streszczenia artykułów

8-19       Praca naukowo-badawcza

 

Piotr Smołka, Dorota Diakowska, Adam Malawski-Róg, Patryk Woś, Natalia Struzik, Maciej Dobrzyński

 

Przydatność graficznej ekspresji kluczowych elementów analizy cefalometrycznej w opiniach lekarzy ortodontów − badania wstępne

 

The usefulness of graphical expression of key elements of cephalometric analysis in the opinions of orthodontists − preliminary study

 

Słowa kluczowe: analiza cefalometryczna, diagnostyka wad zgryzu, interpretacja graficzna, Wits, ML-NL, „koło barw”

 

Key words: cephalometric analysis, malocclusion diagnosis, graphical interpretation, Wits, ML-NL, “color wheel”

 

Streszczenie

 

Wprowadzenie. Analiza cefalometryczna jest kluczowym narzędziem w pracy lekarza ortodonty, dostarczającym niezbędnych danych diagnostycznych oraz umożliwiającym planowanie leczenia. Tradycyjne raporty cefalometryczne, często obejmujące obszerne dane liczbowe i wykresy mogą komplikować szybki proces diagnostyczny. Graficzne uproszczenie kluczowych parametrów może zwiększyć użyteczność kliniczną. Celem pracy jest zbadanie opinii ortodontów na temat konieczności stosowania preferowanych metod oraz skuteczności analizy cefalometrycznej, a także ocena przydatności narzędzia graficznego „koła barw” zintegrowanego z oprogramowaniem „Ortodoncja”, które wizualizuje relacje szczęk w płaszczyźnie strzałkowej i wertykalnej.

Metody. Ankieta elektroniczna została wypełniona przez 31 ortodontów w okresie styczeń-czerwiec 2024 roku. Kwestionariusz zawierał siedem pytań dotyczących różnych aspektów wykorzystania analizy cefalometrycznej. Odpowiedzi zostały poddane analizie statystycznej przy użyciu metod opisowych i testów korelacyjnych.

Wyniki. Zdecydowana większość (90,32%) respondentów rutynowo wykonuje analizę cefalometryczną u 80-100% swoich pacjentów. Parametry Wits oraz kąt ML-NL zostały uznane za najważniejsze przy ogólnej, wstępnej ocenie wady przez większość ankietowanych, co koreluje z obligatoryjnym wykonywaniem analiz cefalometrycznych. „Koło barw” zostało uznane za wartościowe narzędzie przez 74,19% ekspertów. Ponadto 93,54% ortodontów nie przegląda wszystkich danych cefalometrycznych podczas każdej wizyty kontrolnej. Istniała znacząca korelacja między długością użytkowania oprogramowania a postrzeganą przydatnością „koła barw” (C = 0,472; p = 0,011).

Wnioski. Graficzna prezentacja danych cefalometrycznych za pomocą „koła barw” upraszcza interpretację kluczowych parametrów diagnostycznych, wspomagając efektywne planowanie leczenia. Wyniki sugerują, że dalsze doskonalenie i szersze zastosowanie takich narzędzi mogłoby usprawnić praktykę ortodontyczną. Zaleca się przeprowadzenie dalszych badań na większej grupie uczestników w celu potwierdzenia wstępnych wyników.

 

Abstract

 

Introduction. Cephalometric analysis is a crucial tool in the work of an orthodontist, providing essential diagnostic data and enabling treatment planning. Traditional cephalometric reports, often comprising extensive numerical data and graphs, can complicate the rapid diagnostic process. Graphical simplification of key parameters may increase clinical utility. The aim of this study is to investigate orthodontists’ opinions on the necessity, preferred methods, and effectiveness of cephalometric analysis, as well as to evaluate the usefulness of the graphical tool ”color wheel” integrated into the “Ortodoncja” software, which visualizes jaw relationships in the sagittal and vertical planes.

Methods. An electronic survey was completed by 31 orthodontists between January and June 2024. The questionnaire included seven questions covering various aspects of cephalometric analysis usage. Responses were statistically analyzed using descriptive methods and correlation tests.

Results. The vast majority (90.32%) of respondents routinely perform cephalometric analysis on 80-100% of their patients. The Wits index and the ML-NL angle were considered the most important for the general initial assessment of malocclusion by most respondents, correlating with the routine performance of cephalometric analyses and review of their results during follow-up visits. The “color wheel” was considered a valuable tool by 74.19% of experts. Additionally, 93.54% of orthodontists do not review all cephalometric data. There was a significant correlation between the length of software use and the perceived usefulness of the “color wheel” (C = 0,472; p = 0,011).

Conclusion. The graphical presentation of cephalometric data using the “color wheel” simplifies the interpretation of key diagnostic parameters, supporting effective treatment planning. The results suggest that further refinement and broader adoption of such tools could enhance orthodontic practice. Further research with a larger sample size is recommended to validate these preliminary results.

 

 

20-23     Praca kazuistyczna

 

Katarzyna Duda-Maciejczek, Joanna Ucieklak, Wojciech Popowski

 

Obwodowy włókniak kostniejący – opis przypadku

 

Peripheral ossifying fibroma – a case report

 

Słowa kluczowe: obwodowy włókniak kostniejący, zmiany reaktywne, zmiany rozrostowe dziąseł, hiperplazja

 

Key words: peripheral ossifying fibroma, reactive lesions, gingival proliferative lesions, gingival hyperplasia

 

Streszczenie

 

Obwodowy włókniak kostniejący (POF) jest reaktywną zmianą rozrostową wywodzącą się najprawdopodobniej z więzadeł ozębnej i tkanek przyzębia okołowierzchołkowego. Charakteryzuje się obecnością zwapnień, złogów cementopodobnych oraz tkanki kostnej w tkance łącznej. Jego występowanie ma związek z czynnikami drażniącymi. Najczęściej występuje u kobiet między drugą a trzecią dekadą życia. Lokalizuje się głównie w przednim odcinku szczęki i żuchwy. Leczeniem z wyboru jest chirurgiczne wycięcie zmiany. Rokowanie jest dobre, ale nawrotowość sięga 20% przypadków. Celem pracy jest przedstawienie przypadku 17-letniej dziewczynki, która zgłosiła się z guzkiem na dziąśle w okolicy zęba 31. Badanie radiologiczne nie wykazało nieprawidłowości, a obraz kliniczny imitował typowe zmiany proliferacyjne dziąseł, takie jak przerost włóknisty, ziarniniak ropotwórczy czy obwodowy ziarniniak olbrzymiokomórkowy.

 

Abstract

 

Peripheral ossifying fibroma (POF) is a reactive proliferative lesion likely originating from the periodontal ligaments and periapical periodontal tissues. It is characterized by the presence of calcifications, cementum-like deposits, and bone tissue within the connective tissue. Its occurrence is associated with irritating factors. POF most commonly affects women between the second and third decades of life. It is primarily located in the anterior region of the maxilla and mandible. The treatment of choice is surgical excision of the lesion. The prognosis is good, but the recurrence rate is up to 20%. The aim of this study is to present a case of a 17-year-old girl who presented with a nodule on the gingiva near tooth 31. Radiological examination showed no abnormalities, and the clinical presentation mimicked typical proliferative gingival lesions such as fibrous hyperplasia, pyogenic granuloma, or peripheral giant cell granuloma.

 

 

24-27     Praca kazuistyczna

 

Jolanta Sikorska, Klaudia Pełka, Weronika Haliniarz, Agnieszka Grzyb

 

Mnogie zęby nadliczbowe – opis przypadku

 

Multiple supernumerary teeth. – a case report

 

Słowa kluczowe: zęby nadliczbowe, zęby dodatkowe, hiperdoncja

 

Key words: supernumerary teeth, supplementary teeth, additional teeth, hyperdontia

 

Streszczenie

 

Hiperdoncja jest drugą najczęściej występującą wadą zębową, charakteryzującą się zwiększoną liczbą zawiązków zębowych. Może ona dotyczyć zarówno uzębienia stałego, jak i mlecznego. Najczęściej nadliczbowe zęby pojawiają się w przednim odcinku szczęki, choć mogą występować w dowolnym regionie łuków zębowych. Obecność dodatkowych zębów może prowadzić do wielu problemów stomatologicznych. W leczeniu wszelakich zaburzeń liczbowych zębów kluczowa wydaje się być współpraca lekarzy różnych specjalności. W pracy omówiono przypadek chirurgicznego leczenia 14-letniego pacjenta z licznymi zębami nadliczbowymi, który zgłosił się do Poradni Chirurgii Stomatologicznej Uniwersyteckiego Centrum Stomatologicznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

 

Abstract

 

Hyperdontia is the second most common dental anomaly, characterized by an increased number of tooth buds. It can affect both permanent and primary dentition. Supernumerary teeth most frequently appear in the anterior segment of the maxilla, although they can occur in any region of the dental arches. The presence of additional teeth can lead to various dental problems. Collaboration among specialists is crucial in treating all types of numerical dental anomalies. This paper discusses the case of surgical treatment for a 14-year-old patient with numerous supernumerary teeth, who was admitted to the Department of Oral Surgery at the Medical University of Gdańsk.

 

 

28-32     Praca kazuistyczna

 

Jolanta Sikorska, Adrianna Nosewicz, Marek Pilszak, Bożena Soroka-Letkiewicz, Anna Gibała

 

Zębiak zestawny – guz zębopochodny o charakterze hamartoma. Opisy przypadków

 

Compound odontoma – odontogenic tumor with hamartoma characteristics. Case studies

 

Słowa kluczowe: zębiak, zębiak zestawny, hamartoma, guz zębopochodny

 

Key words: odontoma, compound odontoma, hamartoma, odontogenic tumor

 

Streszczenie

 

Zębiaki to jedne z najczęstszych guzów zębopochodnych występujących w jamie ustnej. Ich etiologia nie jest do końca poznana. Większość autorów dzieli je na zębiaki złożone i zestawne. Najczęstszym objawem sugerującym występowanie zębiaka jest zaburzone wyrzynanie zębów. Guzy te są niebolesne, wykrywane zazwyczaj przypadkowo na zdjęciach rentgenowskich. W artykule przedstawiono 3 przypadki występowania zębiaka zestawnego u pacjentów poniżej 10. roku życia. W każdym z przypadków kluczowa była współpraca specjalistów stomatologii dziecięcej, ortodoncji oraz chirurgii stomatologicznej.

 

Abstract

 

Odontomas are among the most common odontogenic tumors occurring in the oral cavity. Their etiology is not fully understood. Most authors classify them into compound and complex odontomas. The most common symptom suggesting the presence of an odontoma is the impaired eruption of teeth. These painless tumors are usually detected incidentally on X-rays. This article presents three cases of compound odontoma in patients under 10 years of age. In each case, the collaboration of a pediatric dentistry specialist, an orthodontist, and an oral surgeon was crucial.

 

 

33-37     Praca przeglądowa (ang.)

 

Natalia Winnik, Patryk Salachna, Jakub Adamczyk, Jakub Fiegler-Rudol, Anna Zawilska

 

Biostimulation lasers in dental surgery – selected treatments

 

Key words: biostimulation laser, laser radiation, bisphosphonates, guided bone regeneration, bone autograft, implant integration

 

Abstract

 

The following article covers selected dental surgery procedures using low-power biostimulating lasers. In dental surgery, they are used mainly to reduce the condition planned for radionecrosis therapy, in patients undergoing bisphosphonate therapy, to modulate the process of guided bone regeneration and to integrate intraosseous implants. Biostimulation laser treatment is usually a component of a broader therapy.

 

 

38-42     Praca przeglądowa

 

Agata Tułecka, Justyna Grudziąz-Sękowska

 

Zarządzanie odruchem wymiotnym w protetyce stomatologicznej

 

Gag reflex managment in prosthetic dentistry

 

Słowa kluczowe: odruch wymiotny, protetyka, techniki behawioralne, farmakologia

 

Key words: gag reflex, prosthetics, behavioural techniques, pharmacology

 

Streszczenie

 

Silny odruch wymiotny utrudnia przeprowadzanie wielu zabiegów stomatologicznych. Nienasilony ma charakter ochronny, jednak u niektórych osób reakcja ta jest ekstremalna, co wywołuje dyskomfort u pacjenta, wydłuża czas trwania zabiegów stomatologicznych i pogarsza jakość leczenia. Dla klinicysty niezwykle ważne jest zidentyfikowanie przyczyny wzmożonego odruchu, by zdecydować, czy pacjent jest w stanie zaakceptować standardowe techniki leczenia, czy też należy zastosować metody alternatywne. Nie ma uniwersalnego skutecznego leczenia nadmiernego odruchu wymiotnego. Odruch wymiotny jest mimowolnym procesem, a reakcja ta jest kontrolowana i pośredniczy w niej łuk odruchowy. Jest to swoista ścieżka neuronowa, której funkcją jest aktywacja reakcji awaryjnych na bodźce poprzez przesłanie sygnału do rdzenia kręgowego, a później do mózgu.

 

Abstract

 

The gagging reflex poses a hurdle in numerous dental procedures. The normal gag reflex is protective in nature. However, some individuals elicit an extreme response, which causes discomfort for a patient, extends dental procedures and compromises the quality of treatment. It is crucial for the clinician to identify the cause and severity of the condition in order to decide if the patient can handle standard treatment techniques or whether alternative methods should be undertaken. There is no universal solution for successful management of the excessive gag reflex. Gagging, like any other reflex reaction, is an involuntary process in response to a stimulus, and this reaction is controlled and mediated by the reflex arc. More specifically, it is a neural pathway that activates emergency responses to stimuli by transmitting the signal to the spinal cord and later to the brain.

 

 

43-49     Praca przeglądowa

 

Katarzyna Starosielec, Faustyna Nieroda, Paweł Zaborowski

 

Wpływ technik retrakcji dziąseł na właściwości elastomerowych mas wyciskowych w protetyce stomatologicznej – kompleksowa analiza

 

The influence of gum retraction techniques on the properties of elastomeric impression materials in dental prosthetics – a comprehensive analysis

 

Słowa kluczowe: elastomery, materiały wyciskowe, retrakcja dziąseł, środki hemostatyczne, protetyka stomatologiczna

 

Key words: elastomers, impression materials, gingival retraction, hemostatic agents, dental prosthetics.

 

Streszczenie

 

Masy wyciskowe są niezbędne w protetyce stomatologicznej do precyzyjnego odwzorowania struktur jamy ustnej. Retrakcja dziąseł umożliwia uzyskanie dokładnego odwzorowania granicy preparacji zęba i tkanek miękkich, może być realizowana różnymi metodami – mechanicznymi, chemicznymi i chirurgicznymi. Wybór techniki retrakcji ma kluczowe znaczenie dla interakcji z materiałami wyciskowymi i może wpływać na dokładność wymiarową oraz odwzorowanie szczegółów w wyciskach. Celem pracy jest przegląd i analiza wpływu technik retrakcji dziąseł na właściwości mas elastomerowych. W pracy dokonano przeglądu piśmiennictwa, analizując różne badania dotyczące wpływu stosowanych technik retrakcji na właściwości fizykochemiczne elastomerowych mas wyciskowych. Wyniki badań wskazują, że techniki retrakcji dziąseł mogą wpływać na takie parametry materiałów wyciskowych jak czas polimeryzacji, elastyczność oraz zdolność do dokładnego odwzorowania detali. Szczególną uwagę zwrócono na interakcje środków hemostatycznych stosowanych w technikach retrakcji z materiałami wyciskowymi, które mogą wpływać na ich stabilność wymiarową i dokładność. W artykule podkreślono znaczenie odpowiedniego doboru technik retrakcji i środków hemostatycznych, żeby zoptymalizować właściwości elastomerowych mas wyciskowych. Retrakcja dziąseł ułatwia uzyskanie precyzyjnych wycisków, a także przyczynia się do sukcesu leczenia protetycznego, wpływając na estetykę, trwałość koron i zdrowie tkanek otaczających ząb. Praca wskazuje na potrzebę dalszych badań, które pozwolą na głębsze zrozumienie wpływu różnych technik retrakcji na właściwości materiałów wyciskowych. Jest to kluczowe znaczenie dla poprawy jakości procesu leczenia protetycznego i zwiększenia satysfakcji pacjentów.

 

Abstract

 

Impression materials are necessary in dental prosthetics for the precise replication of oral cavity structures. Gingival retraction allows accurate representation of the tooth preparation border and soft tissues and can be achieved through various methods – mechanical, chemical, and surgical. The choice of retraction technique is essential for the interaction with impression materials and can affect the dimensional accuracy and detail replication in impressions. The aim of this study is to review and analyze the impact of gingival retraction techniques on the properties of elastomers. The study involves a literature review, examining various research on the impact of applied retraction techniques on the physicochemical properties of elastomeric impression materials. The results indicate that gingival retraction techniques can affect such parameters of impression materials as polymerization time, elasticity, and the ability to accurately replicate details. Special attention is given to the interactions of hemostatic agents used in retraction techniques with impression materials, which can affect their dimensional stability and accuracy. The article emphasizes the importance of choice of retraction techniques and hemostatic agents to optimize the properties of elastomeric impression materials. Gingival retraction allows getting precise impressions and has influence on the success of prosthetic treatment, affecting the aesthetics, durability of crowns, and health of surrounding tissues. The study points the need for further research to deepen the understanding of the impact of various retraction techniques on the properties of impression materials. It can improve the quality of prosthetic treatment and increasing patient satisfaction.

 

 

50-54     Praca przeglądowa

 

Adam Skowron

 

Kontrowersja Agérona. Dyskusja nad istotą skuteczności wobec uniwersalnych założeń etyki lekarskiej

 

Agéron’s controversy. A discussion on the essence of effectiveness in the face of universal assumptions of medical ethics

 

Słowa kluczowe: etyka, etyka lekarska, skuteczność, aksjologia, deontologia

 

Key words: ethics, medical ethics, effectiveness, axiology, deontology

 

Streszczenie

 

Artykuł omawia jeden ze sporów dotyczących skuteczności jako wartości naczelnej dla etyki i aksjologii lekarskiej. Przedstawia zarys dyskusji nad tezą niemieckiego lekarza Eduarda Agérona, który na początku dwudziestego stulecia postulował prymat skuteczności nad kwestiami etycznymi. Argumentacja Agérona zostaje poddana analizie i krytyce. Całość zostaje zakończona krótkim podsumowaniem.

 

Abstract

 

The article discusses one of the disputes over efficiency as a value central to medical ethics and axiology. It outlines the discussion of the thesis of the German physician Eduard Agéron, who in the early twentieth century argued for the primacy of effectiveness over ethical issues. Agéron’s argument is analysed and criticised. The paper concludes with a brief summary.