Stomatologia Współczesna nr 2/2025

10-18 – Praca przeglądowa

Kamil Nelke, Christos Perisanidis, Maciej Dobrzyński

Implikacje ogólnostomatologiczne złamania kompleksu jarzmowo-szczękowego

Dental implications of zygomatico-maxillary complex fractures

Słowa kluczowe: złamanie kości jarzmowej, kompleks jarzmowo-szczękowy, złamanie jarzmowo-oczodołowe, nerw podoczodołowy, uraz zębów

Key words: zygomatic fracture, zygomatico-maxillary complex, zygomatico-orbital fracture, infraorbital nerve, teeth damage,

Dental implications of zygomatico-maxillary complex fractures

Streszczenie

W codziennej praktyce stomatologicznej często spotykane są różne urazy zębów, które mogą ograniczać się do części szkliwa, korony zęba lub obejmować rejon zębodołu, samego łuku zębodołowego i także kości. Częste urazy i złamania części twarzowej czaszki leczone są zachowawczo lub chirurgicznie w metodzie otwartej repozycji i osteosyntezy minipłytkowej. Zdarza się, iż wskazania do zabiegu to nie tylko znaczne przemieszczenia, zaburzenia symetrii kości i twarzy, walory morfologiczne, ale też i wskazania czynnościowe. Złamanie kompleksu jarzmowo-szczękowego jest częstym złamaniem, gdzie siła urazu pada od boku lub przodu, a same zęby i tkanki okoliczne często są narażone na skutki urazu zależne od siły powstałej z urazu bezpośredniego lub pośredniego. Często pacjenci po leczeniu złamania korzystają z pomocy lekarzy stomatologów w aspekcie oceny uzębienia, odbudowy utraconego defektu szkliwa, korony lub wykonania innego typu leczenia w zależności od wskazań i skali urazu zębowo-wyrostkowego. Nieczęsto również wskazane jest wyłączenie zębów ze zgryzu, szynowanie zębów, kontrola ich żywotności, a także ocena stanu zatoki szczękowej czy leczenie endodontyczne zębów. Autorzy pragną skupić się na problematyce ogólnostomatologicznej w złamaniach rejonu jarzmowo-szczękowego oraz przedstawić ważne i nietypowe stomatologiczne implikacje kliniczne wynikające z takich przypadków.

Abstract

In everyday dental practice, various dental injuries are often encountered, which may be limited to part of the enamel, the tooth crown, or involve the area of ​​the tooth socket, the alveolar arch itself, and also the bone. Frequent injuries and fractures of the facial part of the skull are treated conservatively or surgically using the method of open reduction and miniplate osteosynthesis. It happens that the indications for the procedure include not only significant displacements, symmetry disorders of the bones and face, morphological values, but also functional indications. Fracture of the zygomatic-maxillary complex is a common fracture where the force of trauma comes from the side or front, and the teeth and surrounding tissues are often exposed to the effects of trauma depending on the force resulting from direct or indirect trauma. After fracture treatment, patients often seek the help of dentists in terms of assessing their teeth, rebuilding lost enamel defects, crowns or performing other types of treatment depending on the indications and the scale of the dentoalveolar injury. It is not often advisable to remove the teeth from occlusion, splint the teeth, check their vitality, as well as assess the condition of the maxillary sinus or endodontic treatment of the teeth. The authors would like to focus on general dental issues in fractures of the zygomatic-maxillary region and present important and unusual dental clinical implications resulting from such cases.

19-23 – Praca przeglądowa

Patrycja Domasiewicz, Justyna Grudziąż-Sękowska

Toksyna botulinowa i jej wybrane zastosowania w praktyce stomatologicznej

Botulinum toxin and its selected applications in dental practice

Słowa kluczowe: toksyna botulinowa, stomatologia, dysfunkcje SSŻ, uśmiech dziąsłowy, hipersaliwacja, estetyka twarzy

Key words: botulinum toxin, dentistry, temporomandibular disorder, gummy smile, hypersalivation, facial aesthetics

Streszczenie

Zastosowanie i metody wykorzystywania toksyny botulinowej w codziennej praktyce stomatologicznej są nadal tematem wielu artykułów i badań naukowych. Ze względu na mechanizm działania i bezpieczeństwo użycia, neurotoksyna jest chętnie stosowana w różnych zabiegach, nie tylko mających za zadanie poprawę wyglądu twarzy, ale także tych przynoszących ulgę w bólu i polepszających codzienne funkcjonowanie pacjentów. W poniższej pracy przedstawiono wielokierunkowe możliwości zastosowania toksyny botulinowej w leczeniu dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych, terapii uśmiechu dziąsłowego, a także ślinotoku u dzieci i dorosłych.

Abstract

The use and methods of applying botulinum toxin in everyday dental practice are still the subject of many articles and scientific studies. Due to its mechanism of action and safety, this neurotoxin is widely used in various procedures, not only those aimed at improving facial appearance but also those that provide pain relief and enhance the daily functioning of patients. This paper presents the multifaceted applications of botulinum toxin in the treatment of temporomandibular joint dysfunction, therapy for gummy smiles, as well as sialorrhea in both children and adults.

24-29 – Praca przeglądowa

Dawid Bedrunka, Olga Odrzywolska, Izabela Nowak, Ksymena Staroń-Irla

Chemiczne metody znoszenia nadwrażliwości zębiny

Chemical methods of treatment of dentin hypersensitivity

Słowa kluczowe: nadwrażliwość zębiny, preparaty znoszące nadwrażliwość zębiny, terapia nadwrażliwości zębów

Keywords: dentine hypersensitivity, preparations that reduce dentine hypersensitivity, therapy of tooth sensitivity

Streszczenie

Niniejsza praca przeglądowa ma na celu omówienie niektórych aktualnie stosowanych metod znoszenia nadwrażliwości zębiny. Autorzy w swojej pracy skupili się na metodach chemicznych z zastosowaniem soli potasu, związków fluoru, chlorku strontu, nanohydroksyapatytu, fosfopeptydu kazeiny-amorficznego fosforanu wapnia, argininy, bioaktywnego szkła, szczawianów, metakrylanu hydroksyetylu, aldehydu glutarowego, diaminofluorku srebra. Stosowanie omówionych metod znoszenia nadwrażliwości zębiny, zarówno domowych, jak i profesjonalnych, wykazuje pozytywny efekt w terapii nadwrażliwości zębiny.

Abstract

This review aims to discuss some of the currently used methods of reducing dentine hypersensitivity. In their work, the authors focused on chemical methods using potassium salts, fluorine compounds, strontium chloride, nanohydroxyapatite, casein phosphopeptide-amorphous calcium phosphate, arginine, bioactive glass, oxalates, hydroxyethyl methacrylate, glutaraldehyde, and silver diaminefluoride. The use of the discussed methods of reducing dentine hypersensitivity, both home and professional, has a positive effect in the treatment of dentine hypersensitivity.

30-34 – Praca przeglądowa

Katarzyna Dębska, Katarzyna Olczak

Czy rewaskularyzacja zastąpi w przyszłości tradycyjne leczenie kanałowe? Możliwość wykorzystania rewaskularyzacji u osób dorosłych

Will revascularization replace traditional endodontic treatment in the future? Revascularization performed in mature teeth

Słowa kluczowe: rewaskularyzacja, leczenie endodontyczne, dojrzałe zęby stałe, procedura

Key words: revascularization, endodontic treatment, mature teeth, procedure

Streszczenie

Rewaskularyzacja jest metodą wykorzystywaną głównie w leczeniu zębów niedojrzałych z martwą miazgą. Zabieg ten ma na celu umożliwienie dalszego rozwoju ich korzeni poprzez ponowne napłynięcie krwi do kanałów. Jej zastosowanie w zębach z niezakończonym rozwojem korzenia zostało na przestrzeni lat szczegółowo udokumentowane w literaturze medycznej. Sukces zastosowania rewaskularyzacji w zębach niedojrzałych skłonił badaczy do analizy wpływu regeneracyjnych procedur endodontycznych na zęby z zakończonym rozwojem korzenia. Rewaskularyzacja jest bowiem metodą pozbawioną wad tradycyjnego leczenia kanałowego, takich jak: utrata propriocepcji, zwiększona skłonność do złamań, ryzyko przebarwień zębów. Konieczne są dalsze badania na ten temat, jednak dotychczasowe wyniki leczenia regeneracyjnego zębów dojrzałych są obiecujące. Z tego powodu rewaskularyzacja może teoretycznie stać się alternatywą dla konwencjonalnego leczenia endodontycznego.

Abstract

Revascularization is a widely-documented method for promoting root development by restoring blood flow to root canals, and is predominantly used in immature teeth with pulp necrosis. Its success has prompted research into the influence of regenerative endodontic procedures on mature teeth. Revascularization is free of traditional canal treatment limitations such as loss of proprioception, tendency for tooth fracture and risk of discoloration. Existing data on the use of revascularization in mature teeth are promising and it appears a promising alternative to conventional endodontic treatment; however, further research is needed.

35-39 – Praca przeglądowa

Wiktoria Wacławek, Karolina Usowska, Małgorzata Kolb

Wybrane aspekty zastosowania lasera w codziennej praktyce stomatologicznej

Selected aspects of laser use in everyday dental practice

Słowa kluczowe: laseroterapia, laser w stomatologii, endodoncja, chirurgia stomatologiczna, biostymulacja laserowa

Key words: laser therapy, laser in dentistry, endodontics, dental surgery, laser biostimulation

Streszczenie

W obecnych czasach zastosowanie lasera staje się złotym standardem w pracy lekarza dentysty. Laseroterapia w stomatologii polega na wykorzystaniu skoncentrowanych wiązek światła do wykonania precyzyjnych zabiegów. Pierwsze zastosowanie lasera miało miejsce w 1960 roku, rozpoczynając wykorzystywanie go w leczeniu tkanek twardych oraz miękkich. W przypadku tkanek twardych, laser wykorzystywany jest do zapobiegania próchnicy, wybielania, usuwania wypełnień, przygotowywania ubytków, leczenia nadwrażliwości zębiny, modulacji wzrostu oraz w celach diagnostycznych. Z kolei zastosowania w tkankach miękkich obejmują leczenie ran, usuwanie tkanki przerostowej, odkrywanie zębów zatrzymanych lub częściowo wyrzniętych, fotodynamiczną terapię nowotworów, fotostymulację zmian opryszczkowych. Zastosowanie lasera okazało się skutecznym narzędziem zwiększającym efektywność, precyzję, łatwość, a także komfort i koszty leczenia stomatologicznego. Ponadto mogą działać przeciwzapalnie, przeciwbólowo, bakteriobójczo i biostymulująco.

Abstract

In modern times, the use of lasers has become the gold standard in the work of a dentist. Laser therapy in dentistry involves the use of concentrated light beams to perform precise procedures. The first use of lasers occurred in 1960, initiating their application in the treatment of hard and soft tissues. In the case of hard tissues, lasers are used to prevent cavities, whiten teeth, remove fillings, prepare cavities, treat dentin hypersensitivity, modulate growth, and for diagnostic purposes. On the other hand, the use of lasers in soft tissues includes wound treatment, removal of hypertrophic tissue, uncovering retained or partially erupted teeth, photodynamic therapy for tumors, and photostimulation for herpes lesions. The application of lasers has proven to be an effective tool that increases efficiency, precision, ease, as well as comfort and reduces the costs of dental treatment. Furthermore, lasers can act anti-inflammatory, analgesic, bactericidal, and biostimulatory.

40-46 – Praca przeglądowa

Justyna Zientek, Jakub Fiegler-Rudol, Piotr Ziobro, Julia Maślanka, Anna Zawilska

Presja społeczna i medialna a postrzeganie estetyki stomatologicznej – psychologiczne konsekwencje wśród młodzieży

Social and Media Pressure and the Perception of Dental Aesthetic. Psychological Consequences Among Youth

Słowa kluczowe: estetyka, stomatologia, media, presja, psychologia

Key words: aesthetics, dentistry, media, pressure, psychology

Streszczenie

Współczesne społeczeństwo, zdominowane przez media i globalizację zachodnich standardów piękna, wywiera coraz większą presję na młodzież w zakresie osiągnięcia idealnej estetyki stomatologicznej. Niniejsze badanie analizuje wpływ presji społecznej i medialnych przedstawień na postrzeganie estetyki uzębienia oraz związane z tym konsekwencje psychologiczne wśród młodych ludzi. Na podstawie analizy literatury naukowej, danych z mediów społecznościowych oraz opinii ekspertów, zidentyfikowano główne czynniki kształtujące to zjawisko: medialne promowanie nieskazitelnych uśmiechów, presję rówieśniczą oraz oczekiwania rodziców. Wyniki wskazują na wzrost niezadowolenia z własnego wyglądu, obniżenie samooceny oraz zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych, takich jak lęk i depresja. Artykuł podkreśla również znaczenie różnic kulturowych w postrzeganiu estetyki stomatologicznej oraz rolę rozwoju stomatologii estetycznej w dostosowywaniu się do tych norm. Przedstawiono mechanizmy radzenia sobie, takie jak budowanie odporności psychicznej, promowanie realistycznych standardów piękna oraz rola edukacji i wsparcia społecznego w przeciwdziałaniu negatywnym skutkom presji społecznej. Wyniki badania wskazują na konieczność zrównoważonego podejścia do estetyki stomatologicznej, które stawia na pierwszym miejscu dobrostan psychiczny młodzieży i promuje inkluzywne, różnorodne standardy piękna.

Abstract

Modern society, dominated by media and globalization of beauty standards, is putting increasing pressure on young people to achieve ideal dental aesthetics. This study examines the influence of social pressure and media representations on the perception of dental aesthetics and the related psychological consequences among young people. Based on the analysis of scientific literature, social media data and expert opinions, the main factors shaping this phenomenon were identified: media promotion of flawless smiles, peer pressure and parental expectations. The results indicate an increase in dissatisfaction with one’s own appearance, lower self-esteem and an increased risk of mental disorders such as anxiety and depression. The article also emphasizes the importance of cultural differences in the perception of dental aesthetics and the role of the development of aesthetic dentistry in adapting to these norms. Coping mechanisms, such as building psychological resilience, promoting realistic standards of beauty and the role of education and social support in counteracting the negative effects of social pressure, are presented. The study results indicate the need for a balanced approach to dental aesthetics that prioritizes the mental well-being of young people and promotes inclusive, diverse standards of beauty.

47-51 – Praca przeglądowa

Alicja Stępień, Adam Łabuda

Wpływ roztworu wodorowęglanu sodu na leczenie zakażenia grzybiczego jamy ustnej

The Effect of Sodium Bicarbonate Solution on Oral Fungal Infection Treatment

Słowa kluczowe: wodorowęglan sodu, kandydoza, nystatyna

Key words: sodium bicarbonate, candidiasis, nystatin

Streszczenie

Grzybicze zakażenie jamy ustnej, najczęściej wywoływane przez Candida albicans, stanowi powszechny problem zdrowotny, szczególnie wśród użytkowników protez dentystycznych i osób immunoniekompetentnych. Wzrost oporności na leki przeciwgrzybicze, takie jak nystatyna, podkreśla potrzebę poszukiwania terapii wspomagających. Wodorowęglan sodu (NaHCO₃) wykazuje właściwości buforujące, neutralizując kwasowe pH, które sprzyja rozwojowi Candida, oraz zmniejsza biofilm i filamentację grzybów. Celem artykułu było przeanalizowanie potencjału NaHCO₃ jako środka wspierającego leczenie kandydozy jamy ustnej. Wykazano, że zastosowanie płukanek z NaHCO₃ przed terapią nystatyną podnosi skuteczność leczenia poprzez optymalizację pH śliny. Ponadto, NaHCO₃ może ograniczać adhezję grzybów do protez, co czyni go atrakcyjną alternatywą dla chlorheksydyny w codziennej higienie protetycznej. Dzięki dostępności, bezpieczeństwu i niskim kosztom, wodorowęglan sodu stanowi obiecujące uzupełnienie terapii przeciwgrzybiczej.

Abstract

Oral fungal infections, most commonly caused by Candida albicans, are a widespread health issue, particularly among denture wearers and immunocompromised patients. Increasing resistance to antifungal agents such as nystatin, highlights the need for supportive therapies. Sodium bicarbonate (NaHCO₃) exhibits buffering properties, neutralizing the acidic pH that favors Candida growth, while also reducing biofilm formation and fungal filamentation. This article aims to analyze the potential of NaHCO₃ as an adjunctive treatment for oral candidiasis. It has been shown that using NaHCO₃ rinses prior to nystatin therapy enhances treatment efficacy by optimizing salivary pH. Furthermore, NaHCO₃ may reduce fungal adhesion to dentures, making it an appealing alternative to chlorhexidine for daily prosthetic hygiene. Due to its accessibility, safety, and low cost, sodium bicarbonate represents a promising addition to antifungal therapy.

52-57 – Praca przeglądowa

Monika Warlewska, Jakub Fiegler-Rudol, Anna Zawilska

Ubytki abfrakcyjne przyszyjkowe – współczesne podejście diagnostyczne i terapeutyczne

Abfractional cervical defects – contemporary diagnostic and therapeutic approaches

Słowa kluczowe: abfrakcje – diagnoza, leczenie

Key words: abfractions – diagnosis, treatment

Streszczenie

Ubytki abfrakcyjne w lokalizacji przyszyjkowej (w starej nomenklaturze nazywane ubytkami klinowymi) stanowią częsty problem stomatologiczny, który wpływa na estetykę i funkcję zgryzu, a także może świadczyć o szerszych problemach zdrowotnych pacjenta. Celem tego przeglądu jest przedstawienie współczesnego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego w leczeniu wyżej wymienionych ubytków, obejmując zarówno metody zapobiegawcze, jak i zaawansowane technologie rekonstrukcyjne. Ubytki te wynikają z oddziaływania czynników biomechanicznych oraz stosowania nieprawidłowych nawyków higienicznych i żywieniowych, co wymaga interdyscyplinarnego podejścia do diagnostyki i leczenia. Przegląd literatury obejmował badania z lat 2009-2023 dotyczące etiologii, diagnostyki i możliwości leczenia tych zmian. Nowoczesne metody, takie jak kompozyty wzbogacone włóknem szklanym, technologie CAD/CAM oraz laseroterapia, znacząco wpływają na poprawę wyników leczenia i komfort pacjenta. Wnioski wskazują na kluczową rolę profilaktyki, obejmującej edukację pacjentów w zakresie prawidłowej higieny oraz zmianę nawyków dietetycznych.

Abstract

Abfractional cavities in the cervical location (referred to as wedge defects in the old nomenclature) are a common dental problem that affects the aesthetics and function of the occlusion, and may also be indicative of wider health problems in the patient. The aim of this review is to present contemporary diagnostic and therapeutic approaches in the treatment of the above-mentioned cavities, covering both preventive methods and advanced restorative technologies. These defects result from the interaction of biomechanical factors and the use of poor hygiene and dietary habits, requiring a multidisciplinary approach to diagnosis and treatment. The literature review included studies from 2009-2023 on the aetiology, diagnosis and treatment options for these lesions. Modern methods such as glass fibre-enriched composites, CAD/CAM technologies and laser therapy have significantly improved treatment outcomes and patient comfort. Conclusions point to the key role of prevention, including patient education on proper hygiene and changing dietary habits.