Stomatologia Współczesna nr 6/2024

8-13 – Praca naukowo-badawcza

Aleksandra Grzyb, Magdalena Błasiak, Paulina Musiał, Małgorzata Imiołczyk, Dawid Hochuł, Agnieszka Machorowska-Pieniążek, Olga Mic

Wiek zębowy dzieci śląskich – badanie retrospektywne

Dental age of silesian children – retrospective study

Słowa kluczowe: wiek zębowy, metoda Demirjiana, stopień mineralizacji, zawiązek zębowy

Key words: dental age, Demirjian’s method, degree of mineralization, tooth germ

Streszczenie

Wstęp. Wiek zębowy (WZ) jest jednym ze wskaźników dojrzałości biologicznej. Indywidualny etap rozwoju osobniczego jest ważnym wskaźnikiem diagnostycznym i terapeutycznym wykorzystywanym przy planowaniu leczenia ortodontycznego. Celem pracy jest ocena WZ dzieci śląskich metodą Demirjiana i określenie ich etapu dojrzałości biologicznej.
Materiał i metody. Materiałem do badania było 60 zdjęć ortopantomograficznych pacjentów w wieku 6-12 lat, diagnozowanych w Poradni Ortodontycznej ACSiMS przy Katedrze i Zakładzie Ortodoncji Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Zabrzu. Na ortopantomogramach zgodnie z metodą Demirjiana (1973), oceniano WZ badanych, osobno dla dziewcząt i chłopców. Porównanie otrzymanego WZ z wiekiem metrykalnym (WM), u każdego pacjenta, pozwoliło na ocenę zgodności jego dojrzałości biologicznej z WM.
Wnioski. 1. W każdej z badanych grup wiek zębowy różnił się od wieku metrykalnego. 2. Największa zgodność wieku metrykalnego z wiekiem zębowym wystąpiła w grupie najmłodszych dziewcząt. 3. W najstarszej grupie badanych obu płci wykazano największe średnie opóźnienie WZ w stosunku do WM. 4. Do celów porównawczych i diagnostycznych metoda oceny wieku zębowego musi być aktualizowana dla każdej populacji.

Abstract

Introduction. Dental age (DA) is one of the biological maturity indicators of biological maturity. The individual stage of personal development is an important diagnostic and therapeutic indicator used in planning orthodontic treatment. The purpose of this study is to evaluate the DA of Silesian children using the Demirjian method and to determine their stage of biological maturity in comparison with their metric age.
Materials and methods. The study material consisted of 60 OPTG of patients aged 6-12 who were diagnosed at the ACSiMS Orthodontic Clinic at the Department of Orthodontics of the Silesian Medical University in Zabrze. On OPTG according to the Demirjian method (1973), the dental age of the subjects was assessed, separately for girls and boys. Comparison of the obtained dental age with the metric age (MA) in each patient made it possible to price the correspondence of his biological maturity with the metric age.
Results. 1.In each of the study groups, the DA differs from the metric age. 2. The greatest correspondence of metric age with dental age is found in the youngest group of girls. 3. The oldest group of subjects of both sexes showed the greatest average delay of DA in relation to metric age. 4. For comparative and diagnostic purposes, the method of assessing DA must be updated for each population.

14-18 – Praca kazuistyczna

Jarosław Ostrowski, Magdalena Świstowska, Aleksandra Wielgosz, Joanna Wysokińska-Miszczuk

Zdjęcie pantomograficzne jako cenne narzędzie w diagnostyce i leczeniu stanów patologicznych w jamie ustnej

Panoramic radiograph (OPG) as a valuable instrument in the diagnosis and treatment of pathological conditions in the oral cavity

Słowa kluczowe: radiologia, diagnostyka, pantomogram, resorpcja zewnętrzna, zęby nadliczbowe, periodontitis

Key words: radiology, diagnostics, panoramic radiograph, external resorption, compound odontoma, periodontal disease

Streszczenie

Zdjęcie pantomograficzne (OPG) jest radiologicznym badaniem diagnostycznym, służącym do zobrazowania wszystkich zębów, kości żuchwy, fragmentu kości szczęk, dużej części zatok szczękowych, podniebienia twardego i obu stawów skroniowo-żuchwowych. Wykorzystywane jest ono do kontroli oraz diagnostyki stanów patologicznych i zaburzeń niezauważalnych podczas badania klinicznego jamy ustnej, a także do zaplanowania prawidłowego leczenia stomatologicznego. Celem pracy było przedstawienie znaczenia badania OPG w diagnostyce i leczeniu różnych pacjentów Poradni Periodontologii UCS w Lublinie. Każdego pacjenta po przeprowadzeniu wywiadu medycznego i badania klinicznego skierowano na OPG oraz zastosowano odpowiednie leczenie periodontologiczne.
Pierwsza, 36-letnia pacjentka zgłosiła się do Poradni Periodontologii na konsultację periodontologiczną. Podczas badania klinicznego zaobserwowano utratę przyczepu łącznotkankowego w okolicy zębów 17 i 27, obecne były kieszonki patologiczne o głębokości 7 mm, krwawiące dziąsła i złogi kamienia nazębnego. Na OPG stwierdzono resorpcję zewnętrzną korzenia dalszego zęba 37 w miejscu kontaktu z koroną zatrzymanego zęba 38.
U kolejnego, 24-letniego pacjenta zaobserwowano krwawienie dziąseł, ruchomość zęba 35 i przetrwały ząb mleczny 73. Na podstawie RTG zdiagnozowano zatrzymane zęby mądrości, zatrzymany ząb 33 i zęby nadliczbowe w okolicy przetrwałego zęba 73.
Następna, 45-letnia pacjentka zgłosiła się z w miarę dobrą higieną jamy ustnej. W badaniu klinicznym obecna była kieszonka powyżej 7 mm w okolicy zębów 37, 47. Na zdjęciu pantomograficznym zaobserwowano pionowy ubytek kości, sięgający wierzchołków korzeni zębów 37, 47. Po dalszej diagnostyce i leczeniu niechirurgicznym, zakwalifikowano pacjentkę do zabiegu regeneracyjnego na przyzębiu.

Abstract

A panoramic radiograph (OPG) is a diagnostic imaging test used to visualize all teeth, the mandible, part of the maxilla, a large portion of the maxillary sinuses, the hard palate, and both temporomandibular joints. It is used for monitoring and diagnosing pathological conditions and abnormalities that are not noticeable during a clinical examination of the oral cavity, as well as for planning proper dental treatment. The aim of the study was to present the importance of OPG in the diagnosis and treatment of various patients at the UCS Periodontology Clinic in Lublin. Each patient, after a medical interview and clinical examination, was referred for an OPG and appropriate periodontal treatment was administered.
The first patient, a 36-year-old woman, came to the Periodontology Clinic for a periodontal consultation. During the clinical examination, connective tissue attachment loss was observed around teeth 17 and 27, with the presence of pathological pockets with a depth of 7 mm, bleeding gums, and dental calculus. The OPG revealed external root resorption of the distal root of tooth 37 at the contact point with the crown of the impacted tooth 38.
Another case, a 24-year-old man, presented with bleeding gums, mobility of tooth 35, and a retained primary tooth 73. Based on the X-ray, impacted wisdom teeth, an impacted tooth 33, and supernumerary teeth near the retained tooth 73 were diagnosed.
The following patient, a 45-year-old woman, had relatively good oral hygiene. However, during the clinical examination, a pocket greater than 7 mm was present around teeth 37 and 47. The panoramic radiograph revealed a vertical bone defect extending to the root apices of teeth 37 and 47. After further diagnostics and non-surgical treatment, the patient was qualified for regenerative periodontal surgery.

20-24 – Praca przeglądowa

Eryk Prajwos, Małgorzata Król, Patrycja Kupnicka, Dariusz Chlubek

The impact of GLP-1 receptor agonists on periodontitis progression in patients with type 2 diabetes – a review

Key words: periodontitis, diabetes, GLP-1 receptor agonists

Słowa kluczowe: zapalenie przyzębia, cukrzyca, agoniści receptora GLP-1

Streszczenie

Cukrzyca i zapalenie przyzębia mają dobrze udokumentowaną dwukierunkową relację, w której każda z tych chorób nasila drugą poprzez wspólne szlaki zapalne. Agoniści receptora GLP-1, znani ze swoich korzyści w zakresie kontroli glikemii i masy ciała, mogą również mieć potencjał terapeutyczny dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i ochronnym dla tkanek. W niniejszym przeglądzie przedstawiamy aktualny stan wiedzy badań sugerujących, że te środki terapeutyczne mogą zmniejszać stan zapalny przyzębia, wspierać regenerację tkanek oraz poprawiać stan kości wyrostka zębodołowego. Włączenie agonistów receptora GLP-1 do leczenia cukrzycy może przynieść korzyści zarówno w zakresie kontroli metabolicznej, jak i zdrowia jamy ustnej. Potrzebne są dalsze badania, aby wyjaśnić mechanizmy, poprzez które agoniści receptora GLP-1 wpływają na postęp zapalenia przyzębia, co mogłoby określić ich rolę w kompleksowych strategiach leczenia pacjentów z cukrzycą typu 2 i zapaleniem przyzębia.

Abstract

Diabetes and periodontitis have a well-established bidirectional relationship, with each condition exacerbating the other through shared inflammatory pathways. GLP-1 receptor agonists, known for their glycemic and weight management benefits, may also have therapeutic potential due to their anti-inflammatory and tissue-protective effects. In this review, we present the current body of knowledge from studies suggesting that these agents can reduce periodontal inflammation, promote tissue regeneration, and enhance alveolar bone health. Incorporating GLP-1 receptor agonists into diabetes management may offer benefits for both metabolic control and oral health. Further research is needed to clarify the mechanisms by which GLP-1 receptor agonists influence periodontitis progression, which could establish their role in comprehensive management strategies for patients with type 2 diabetes and periodontitis.

25-32 – Praca przeglądowa

Faustyna Nieroda, Kamila Uze, Leszek Szalewski, Magdalena Nieroda

Rola fotografii stomatologicznej w diagnostyce i monitorowaniu zmian szkliwa podczas leczenia stomatologicznego i stosowania metod profilaktycznych

The role of dental photography in the diagnosis and monitoring of enamel changes during dental treatment and preventive methods

Słowa kluczowe: fotografia stomatologiczna, diagnostyka stomatologiczna, zmiany szkliwa, metody profilaktyczne

Key words: dental photography, dental diagnostics, enamel changes, preventive methods

Streszczenie

Rozwój i zastosowanie fotografii w stomatologii jest znaczące. W najnowszych badaniach zauważa się rosnącą rolę nowych technologii i metod w praktyce klinicznej, które poprawiają jakość diagnostyki oraz efektywność leczenia, przy jednoczesnym podnoszeniu zadowolenia i komfortu pacjentów. Celem pracy jest analiza roli fotografii stomatologicznej w diagnostyce i monitorowaniu zmian szkliwa podczas leczenia stomatologicznego oraz stosowania metod profilaktycznych. Uwzględniono również zmiany strukturalne w tkankach zęba podczas stosowania preparatów wybielających. Fotografia stomatologiczna ma wykorzystanie także w innych dziedzinach – ortodoncji czy implantoproetyce. Metoda pracy polegała na analizie wyselekcjonowanych artykułów wykorzystujących fotografię stomatologiczną do monitorowania efektów leczenia. Fotografia stomatologiczna jest niezbędnym narzędziem w diagnostyce i monitorowaniu leczenia stomatologicznego, umożliwiając dokładne dokumentowanie zmian w szkliwie i strukturze zębów. Jest to kluczowe dla oceny efektywności zastosowanych procedur. Wykorzystanie fotografii w stomatologii zachowawczej ma również znaczący wpływ na edukację pacjentów, a poprzez to – ich zaangażowanie w proces leczenia i zwiększenie ich motywacji do przestrzegania zaleceń profilaktycznych. Praktycy kliniczni powinni systematycznie wdrażać nowe techniki i narzędzia, takie jak fotografia, aby poprawić jakość diagnostyki i leczenia.

Abstract

The development and application of photography in dentistry is significant. Recent studies note the growing role of new technologies and methods in clinical practice, improving the quality of diagnostics and treatment efficiency, while increasing patient satisfaction and comfort. The aim of the paper is to analyze and discuss the role of dental photography in diagnostics and monitoring of enamel changes during dental treatment and the use of preventive methods. Structural changes in tooth tissues during the use of whitening agents are also considered. Dental photography is also utilized in other fields – orthodontics and implant prosthetics. The methodology involved the analysis of selected articles based on their relevance to the topic (focusing particularly on studies concerning the role of dental photography in conservative dentistry and preventive procedures). In summary, dental photography is an essential tool in the diagnostics and monitoring of dental treatment, enabling accurate documentation of changes in enamel and tooth structure. It is crucial for assessing the effectiveness of applied procedures and therapies. The use of photography in conservative dentistry also has a significant impact on patient education, thereby engaging patients in the treatment process and increasing their motivation to adhere to preventive recommendations. Clinical practitioners should systematically implement new photographic techniques and tools to improve the quality of diagnostics and treatment.

33-39 – Praca przeglądowa

Adrian Kaczmarek, Patrycja Doroz, Olga Odrzywolska, Dawid Hochuł, Mateusz Migas, Krzysztof Zieliński

Metody leczenia bruksizmu – przegląd piśmiennictwa

Bruxism treatment methods – a review of the literature

Słowa kluczowe: bruksizm, stomatologia, terapia, szyny okluzyjne

Key words: bruxism, dentistry, therapy, occlusal splints

Streszczenie

Bruksizm, czyli niefunkcjonalny ruch żuchwy, stanowi istotny problem kliniczny ze względu na ryzyko złamań uzupełnień protetycznych, uszkodzeń zębów oraz zaburzeń skroniowo-żuchwowych (TMD – Temporomandibular Disorders). Bruksizm może występować zarówno podczas snu, jak i czuwania, a jego etiologia obejmuje czynniki centralne, takie jak stres, czynniki patofizjologiczne oraz modulacje neuroprzekaźnikowe. Skuteczne metody leczenia obejmują stosowanie szyn zgryzowych, fizjoterapię, biologiczne sprzężenie zwrotne (biofeedback), terapie poznawczo-behawioralne oraz farmakoterapię. Szyny zgryzowe zmniejszają ból i objawy TMD, poprawiając komfort pacjentów. Fizjoterapia, w tym plastrowanie dynamiczne (kinesiotaping) i suche igłowanie, przynosi ulgę w bólu oraz poprawia ruchomość stawów. Biofeedback oraz terapie poznawczo-behawioralne pomagają pacjentom w kontrolowaniu niepożądanych nawyków, natomiast farmakoterapia, w tym toksyna botulinowa i CBD, może skutecznie redukować objawy bruksizmu. Artykuł omawia aktualne podejścia terapeutyczne w leczeniu bruksizmu, podkreślając ich skuteczność i potencjalne ograniczenia.

Abstract

Bruxism, a non-functional movement of the mandible, is a significant clinical problem due to the risk of restorative fractures, tooth damage and temporomandibular disorders (TMD). Bruxism can occur during both sleep and wakefulness, and its aetiology involves central factors such as stress, pathophysiological factors and neurotransmitter modulations. Effective treatments include bite splints, physiotherapy, biofeedback, cognitive behavioural therapies and pharmacotherapy. Bite splints reduce the pain and symptoms of TMD, improving patient comfort. Physiotherapy, including kinesiotaping and dry needling, provides pain relief and improves joint mobility. Biofeedback and cognitive behavioural therapies help patients to control unwanted habits, while pharmacotherapy, including botulinum toxin and CBD, can effectively reduce symptoms of bruxism. This article discusses current therapeutic approaches for the treatment of bruxism, highlighting their effectiveness and potential limitations.

40-45 – Praca przeglądowa

Anna Chomiak, Weronika Jakubowska, Karolina Gerreth

Etiologia i objawy zaburzeń czynnościowych w obrębie narządu żucia – przegląd piśmiennictwa

Etiology and symptoms of functional disorders in the masticatory system – a literature review

Słowa kluczowe: dysfunkcje narządu żucia, etiologia dysfunkcji narządu żucia, objawy dysfunkcji narządu żucia, zaburzenia czynnościowe stawu skroniowo-żuchwowego

Key words: dysfunctions of the masticatory system, etiology of masticatory system dysfunction, symptoms of masticatory system dysfunction, functional disorders of the temporomandibular joint

Streszczenie

Aktualnie coraz częstszą przyczyną zgłaszania się pacjentów do gabinetu dentystycznego są zaburzenia w obrębie narządu żucia. Tematem tym szeroko interesowano się już w ubiegłym wieku, jednak złożoność procesu i skomplikowana budowa stawu skroniowo-żuchwowego sprawia, że klinicyści nadal stoją przed trudnym zadaniem zarówno diagnostycznym, jak i terapeutycznym. Narząd żucia odpowiada za pełnienie wielu funkcji, a zaburzenie w obrębie choć jednej z nich upośledza funkcjonowanie organizmu. Prawidłowe postępowanie terapeutyczne wymaga postawienia trafnej diagnozy. Zrozumienie wieloczynnikowej etiologii dysfunkcji narządu żucia oraz poznanie szeregu objawów towarzyszących tym zaburzeniom może ułatwić proces diagnostyczny i przyspieszyć skierowanie pacjenta do odpowiedniego specjalisty.

Abstract

Currently, an increasingly frequent reason for patients to visit a dentist is masticatory system disorder. This topic has been widely discussed in the last century, however, the complexity of the process and the complicated structure of the temporomandibular joint mean that clinicians still face a difficult diagnostic and therapeutic task. The masticatory system is responsible for performing many functions, and a disorder in even one of them impairs the functioning of the organism. Proper therapeutic procedure requires an accurate diagnosis. Understanding the multifactorial etiology of masticatory system dysfunction and learning about a number of symptoms accompanying these disorders can facilitate the diagnostic process and speed up referral of the patient to the appropriate specialist.

46-52 – Praca przeglądowa

Piotr Ziobro, Justyna Zientek, Jakub Fiegler-Rudol, Anna Zawilska

Innowacyjne metody w diagnostyce i leczeniu bruksizmu

Novel methods in the diagnosis and treatment of bruxism

Słowa kluczowe: bruksizm, leczenie, diagnostyka, innowacje

Key words: bruxism, treatment, diagnostics, innovations

Streszczenie

Bruksizm, czyli mimowolne zaciskanie zębów i zgrzytanie nimi, to schorzenie coraz częściej diagnozowane w obrębie głowy i szyi, które może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. W ostatnich dekadach badania nad etiologią i fizjologią bruksizmu skoncentrowały się na czynnikach mechanicznych, takich jak nieprawidłowa okluzja, oraz na reakcjach na stres, zarówno adaptacyjnych, jak i nieadaptacyjnych. Bruksizm może powodować liczne problemy zdrowotne, w tym uszkodzenie szkliwa, ból, problemy ze stawami skroniowo-żuchwowymi, zaburzenia snu oraz chroniczny ból głowy. Artykuł ten podkreśla, jak istotne jest wczesne rozpoznanie bruksizmu oraz odpowiednie leczenie, aby zapobiec dalszym komplikacjom. Przedstawia nowoczesne metody terapii, które są obecnie stosowane przez specjalistów, takie jak użycie szyn ochronnych, terapia behawioralna oraz leczenie farmakologiczne. Omówiono także przyszłe technologie, które mogą znacząco zwiększyć skuteczność leczenia bruksizmu, podkreślając, jak ważne jest kontynuowanie badań w celu lepszego zrozumienia tego schorzenia i opracowania bardziej efektywnych strategii terapeutycznych.

Abstract

Bruxism, or the involuntary clenching and grinding of teeth, is a condition that is increasingly being diagnosed in the head and neck region and can lead to serious health complications. In recent decades, research into the etiology and physiology of bruxism has focused on mechanical factors, such as improper occlusion, and on stress responses, both adaptive and maladaptive. Bruxism can cause numerous health problems, including enamel damage, pain, temporomandibular joint problems, sleep disorders, and chronic headaches. This article highlights the importance of early diagnosis and appropriate treatment of bruxism to prevent further complications. It presents modern treatments that are currently used by specialists, such as the use of protective splints, behavioral therapy, and pharmacological treatment. It also discusses future technologies that may significantly improve the effectiveness of bruxism treatment, emphasizing the importance of continued research to better understand this condition and develop more effective treatment strategies.