Stomatologia Współczesna nr 5/2024

Stomatologia Współczesna

nr 5, 2024

TREŚĆ

Streszczenia artykułów

8-28       Praca naukowo-badawcza

Piotr Smołka, Adam Malawski-Róg, Natalia Struzik, Patryk Woś, Sylwia Kiryk, Jan Kiryk, Maciej Dobrzyński

Badania powtarzalności i odtwarzalności wyznaczania punktów na zdjęciach bocznych czaszki w wybranych analizach cefalometrycznych

Studies of repeatability and reproducibiliy of landmark determination on lateral teleradiographic photos in selected cephalometric analyses

Słowa kluczowe: analiza cefalometryczna, punkty referencyjne, powtarzalność pomiarów, odtwarzalność pomiarów, zdjęcie boczne głowy

Keywords: cephalometric analysis, reference points, measurement repeatability, measurement reproducibility, lateral head radiograph

 

Streszczenie

 

Wprowadzenie. Analiza cefalometryczna jest istotnym narzędziem diagnostycznym w ortodoncji, a dokładność wyznaczania punktów pomiarowych ma kluczowe znaczenie dla właściwego planowania leczenia. Rozbieżności w wyznaczaniu punktów cefalometrycznych mogą prowadzić do odmiennych wyników analiz i różnych decyzji terapeutycznych. Celem pracy było zbadanie powtarzalności i odtwarzalności wyznaczania punktów cefalometrycznych na zdjęciach bocznych czaszki z wykorzystaniem elementów analiz według McNamary, Segnera-Hasunda, WITS oraz kąta TAU.

Metody. Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem 9 zdjęć bocznych głowy, które zostały losowo wybrane z bazy danych specjalistycznej praktyki ortodontycznej. 33 lekarzy ortodontów poproszono o zaznaczenie na każdym ze zdjęć punktów wybranych analiz cefalometrycznych. Pomiary wykonywano trzykrotnie w równych odstępach czasu przy użyciu programu „Ortodoncja”.

Wyniki. Najniższą zgodność lokalizacji w pionie (odległości od linii OX) zaobserwowano w przypadku punktów Po1, Or i A, a najwyższą w przypadku punktów Iss, N i Sp. Najniższą zgodność lokalizacji poziomej (odległości od linii OY) zaobserwowano w przypadku punktów TM, Or i Po1. Punkty OrX, Ory, TMX, TMy, Po1X, Po1y, obarczone były największym standardowym błędem pomiarowym. Najwęższy przedział zgodności zaobserwowano w przypadku pomiarów parametru WITS i kąta ANB, najszerszy w przypadku kąta głębokości szczęki.

Wnioski. Linia Po-Or, wyznaczająca płaszczyznę frankfurcką na zdjęciu cefalometrycznym, cechuje się najniższą precyzją w porównaniu do pozostałych linii uwzględnionych w badaniu. Natomiast brzegi sieczne siekaczy górnych i dolnych, największe zagłębienie części zębodołowej żuchwy oraz szew nosowo-czołowy (punkt N) odznaczają się najwyższą dokładnością oznaczania. Wyznaczanie punktu Porion nie spełniało kryteriów powtarzalności i odtwarzalności w wymiarze wertykalnym. Przednio-tylne usytuowanie szczęki i żuchwy względem płaszczyzny okluzji (WITS) wykazywało najwyższą precyzję, podczas gdy najmniejsza dokładność dotyczyła usytuowania stycznej do przedniej powierzchni szczęki prostopadłej względem płaszczyzny frankfurckiej Kluczem do skutecznej diagnostyki ortodontycznej jest powtarzalne i odtwarzalne oznaczanie referencyjnych punktów cefalometrycznych. Zasadnym jest więc taki dobór analiz, w których używa się punkty referencyjne łatwe do jednoznacznego wyznaczenia.

 

Abstract

Introduction. Cephalometric analysis is a crucial diagnostic tool in orthodontics, and the accuracy of landmark identification is vital for proper treatment planning. Discrepancies in identifying cephalometric points can lead to different analysis outcomes and varying therapeutic decisions. The aim of this study was to investigate the repeatability and reproducibility of identifying cephalometric points on lateral skull radiographs using elements of McNamara, Segner-Hasund, WITS and TAU angle analyses.

Methods. The study was conducted using 9 lateral head radiographs that were randomly selected from an orthodontic practice database. 33 orthodontists were asked to mark points from the selected cephalometric analyses on each radiograph. Measurements were taken three times at equal intervals using the “Orthodontics” software.

Results. The lowest agreement in vertical location (distance from the OX line) was observed for points Po1, Or, and A, while the highest agreement was noted for points Iss, N, and Sp. The lowest agreement in horizontal location (distance from the OY line) was observed for points TM, Or, and Po1. Points OrX, OrY, TMX, TMY, Po1X, and Po1Y were associated with the greatest standard measurement error. The narrowest confidence interval was observed for WITS and ANB angle measurements, while the widest was observed for the jaw depth angle.

Conclusions. The Po-Or line, which defines the Frankfurt plane on a cephalometric radiograph, has the lowest precision compared to the other lines considered in the study. On the other hand, the incisal edges of the upper and lower incisors, the deepest point of the alveolar part of the mandible, and the nasofrontal suture (point N) exhibit the highest accuracy of measurement. The determination of the Porion point did not meet the criteria for reproducibility and repeatability in the vertical dimension. The anteroposterior positioning of the maxilla and mandible relative to the occlusal plane (WITS) showed the highest precision, while the lowest accuracy was observed in the positioning of the line tangent to the anterior surface of the maxilla perpendicular to the Frankfurt plane. Consistent and reproducible identification of cephalometric reference points is key to effective orthodontic diagnostics. Therefore, it is advisable to select analyses that use reference points that are easy to unambiguously identify.

 

 

29-32     Praca kazuistyczna

Jarosław Ostrowski, Magdalena Świstowska, Martyna Wojda, Joanna Wysokińska-Miszczuk

Mnoga gruczolakowatość typu II – opis przypadku

Multiple endocrine neoplasia type 2B – case report

Słowa kluczowe: mnoga gruczolakowatość typu 2B, nerwiak błony śluzowej, rak rdzeniasty tarczycy

Key words: multiple endocrine neoplasia type 2B, mucosal neuroma, medullary thyroid carcinoma

 

Streszczenie

Mnoga gruczolakowatość typu 2B (MEN 2B) to rzadka choroba genetyczna objawiająca się predyspozycją do raka rdzeniastego tarczycy, guza chromochłonnego nadnerczy czy też nadczynności przytarczyc. Objawia się specyficznymi zmianami w jamie ustnej, takimi jak neuromy błon śluzowych, które mogą występować na języku, wargach oraz innych częściach narządu żucia. Wczesne rozpoznanie jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom choroby. Celem pracy było przedstawienie objawów MEN 2B u pacjentki leczonej w Poradni Periodontologii UCS w Lublinie. Do poradni zgłosiła się 25-letnia pacjentka z bolesnymi, krwawiącymi dziąsłami, po tyreoidektomii z powodu raka rdzeniastego tarczycy. Badanie stomatologiczne wykazało guzki na błonie śluzowej języka, obrzęk wargi górnej oraz guzki na spojówkach powiek. Pacjentka prezentowała przeciętną higienę jamy ustnej, kamień nazębny oraz uogólniony stan zapalny dziąseł. Przeprowadzono skaling ultradźwiękowy, polerowanie powierzchni zębów, płukanie kieszonek metronidazolem oraz instruktaż higieny jamy ustnej. Zalecono kontynuację leczenia periodontologicznego i endokrynologicznego, a ze względu na brak zagrożenia zdrowia, zrezygnowano z ingerencji w zmiany na wargach i języku.

 

Abstract

Multiple endocrine neoplasia type 2B (MEN 2B) is a rare genetic disorder characterized by a predisposition to medullary thyroid carcinoma, pheochromocytoma, and hyperparathyroidism. It manifests with specific oral changes, such as mucosal neuromas, present on the tongue, lips, and other parts of the oral cavity. Early diagnosis is crucial for effective treatment and prevention of complications. The aim of this study was to present the symptoms of MEN 2B in a patient treated at the UCS Periodontology Clinic in Lublin. A 25-year-old patient with painful, bleeding gums, who had undergone thyroidectomy for medullary thyroid carcinoma, visited the clinic. Dental examination revealed nodules on the tongue’s mucosa, swelling of the upper lip, and nodules on the eyelid conjunctiva. The patient exhibited average oral hygiene, dental calculus, and generalized gingival inflammation. Ultrasonic scaling, metronidazole pocket irrigation, and oral hygiene instruction were performed. Continued periodontal and endocrine treatment was recommended, and due to the absence of health risks, no intervention was taken for the changes on the lips and tongue.

 

 

33-36     Praca przeglądowa

Katarzyna Dębska, Katarzyna Olczak

Ból po leczeniu endodontycznym – wpływ sposobu opracowania i wypełnienia kanałów oraz stan zdrowia pacjenta

Post-endodontic pain – the influence of preparation and obturation techniques and patient health

Słowa kluczowe: ból pooperacyjny, narzędzia maszynowe, irygacja, obturacja, stan emocjonalny

Key words: emotional state, rotary instruments, irrigation, obturation, post-operative pain,

 

Streszczenie

Na wystąpienie i nasilenie bólu po leczeniu endodontycznym (post-endodontic pain, PEP) ma wpływ wiele czynników miejscowych i ogólnych. Przyczyny mogą być związane zarówno z opracowaniem i wypełnieniem kanałów, jak i zdrowiem pacjenta. Wśród czynników „związanych z zębem” a wpływających na wystąpienie bólu pooperacyjnego wymienia się procedury i narzędzia wykorzystywane podczas kształtowania i irygacji kanałów, zabieg apical patency oraz sposób obturacji. Czynniki „związane z pacjentem” to między innymi stan emocjonalny i choroby ogólne. Przegląd literatury medycznej ma na celu podsumowanie informacji na temat odczuwania bólu po leczeniu endodontycznym w zależności od wymienionych czynników.

 

Abstract

The occurrence and intensity of post-endodontic pain (PEP) is determined by various local and general factors. The preparation and filling of the root canals can influence post-operative pain, as can patient health. The “tooth-related” factors affecting PEP include the choice of procedure and instruments while shaping and irrigating the canals, apical patency and obturation methods. “Patient-related” factors on the other hand include emotional state and systemic diseases. This paper reviews current literature data regarding the factors correlated with post-endodontic pain.

 

 

37-41     Praca przeglądowa

 

Adrian Kaczmarek, Patrycja Doroz, Dawid Hochuł, Mateusz Migas, Kaja Zawadzka, Krzysztof Zieliński

 

Metody redukcji odruchu wymiotnego podczas pobierania wycisków

 

Methods to reduce the gag reflex during impression taking

 

Słowa kluczowe: stomatologia, wyciski, odruch wymiotny, protetyka stomatologiczna

 

Key words: dentistry, impression, gag reflex, prosthodontics

 

Streszczenie

 

Odruch wymiotny jest powszechnym wyzwaniem w praktyce stomatologicznej, szczególnie podczas pobierania wycisków. Jest to reakcja fizjologiczna, która może być nasilana przez czynniki takie jak lęk, stres oraz różnorodne bodźce środowiskowe i proceduralne. W literaturze opisano szereg metod zarządzania odruchem wymiotnym, obejmujących techniki desensytyzacji, kontrolę oddechu, akupunkturę, dystrakcję, farmakoterapię oraz manipulację punktami nacisku. Dodatkowo, modyfikacje technik wyciskowych oraz zastosowanie soli na czubku języka i stymulacja szwu skroniowo-ciemieniowego również znajdują zastosowanie w praktyce klinicznej. Celem tych technik jest minimalizowanie dolegliwości pacjentów związanych z odruchem wymiotnym oraz poprawa komfortu podczas procedur stomatologicznych. Zrozumienie i odpowiednie stosowanie tych metod może znacząco wpłynąć na efektywność i satysfakcję zarówno pacjentów, jak i personelu medycznego.

 

Abstract

 

The gag reflex is a common challenge in dental practice, particularly during impression taking. It is a physiological response that can be exacerbated by a number of factors, including anxiety, stress and a variety of environmental and procedural stimuli. A number of methods for managing the gag reflex have been described in the literature, including desensitisation techniques, breath control, acupuncture, distraction, pharmacotherapy and pressure point manipulation. Furthermore, modifications of impression techniques and the application of salt to the tip of the tongue and stimulation of the temporoparietal suture are also employed in clinical practice. The objective of these techniques is to minimise patient discomfort associated with the gag reflex and to enhance comfort during dental procedures. An understanding and appropriate application of these methods can result in a notable improvement in the efficiency and satisfaction of both patients and medical staff.

 

 

42-48     Praca przeglądowa

 

Michał Krawiec, Olga Odrzywolska, Gabriela Skórska, Karolina Lau, Janusz Kasperczyk

 

Zastosowanie ozonu we współczesnej stomatologii – przegląd piśmiennictwa

 

The use of ozone in contemporary dentistry – a review of the literature

 

Słowa kluczowe: ozon, ozonoterapia, woda ozonowana, antyseptyka

 

Key words: ozone, ozone therapy, ozonated water, antisepsis

 

Streszczenie

 

Ozon (O₃) to jedna z postaci tlenu, występująca naturalnie w przyrodzie. Zastosowanie ozonu w stomatologii sięga lat 30. XX wieku. Obecnie właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne, przeciwbólowe i regeneracyjne ozonu mają szerokie zastosowanie w stomatologii, umożliwiając wykorzystanie O₃ w postaci gazu, dodatku do wody, olejów czy past do zębów. W niniejszej pracy dokonano przeglądu aktualnego piśmiennictwa dotyczącego wykorzystania ozonu w leczeniu próchnicy, leczeniu endodontycznym, periodontologii, chirurgii stomatologicznej i protetyce.

 

Abstract

 

Ozone (O₃) is one form of oxygen that occurs naturally in nature. The use of ozone in dentistry dates back to the 1930s. Today, the antiseptic, anti-inflammatory, analgesic and regenerative properties of ozone are widely used in dentistry, enabling the use of O₃ as a gas, additive to water, oils or toothpaste. This paper reviews the current literature on the use of ozone in caries treatment, endodontic treatment, periodontics, dental surgery and prosthodontics.

 

 

49-55     Praca przeglądowa

 

Robert Czerner, Alicja Stępień

 

Bruksizm – przegląd aktualnych metod leczenia

 

Bruxism – a review of the current methods of treatment

 

Słowa kluczowe: bruksizm, szyna okluzyjna, toksyna botulinowa, biofeedback

 

Key words: bruxism, occlusal splint, botulinum toxin, biofeedback

 

Streszczenie

 

Wprowadzenie. Bruksizm jest powszechnym problemem współczesnego społeczeństwa. Od wielu lat praktycy zastanawiają się jak leczyć pacjentów, którzy mimowolnie zgrzytają lub zaciskają zęby. Zachowania te pozwalają na naturalne rozładowanie napięcia związanego ze stresem, a co za tym idzie chronią przed zaburzeniami psychicznymi np. depresją. Jednakże, zbyt częste i nasilone epizody bruksizmu prowadzą do nadwyrężenia mięśni żucia, bólu twarzoczaszki, ograniczenia ruchomości stawu skroniowo-żuchwowego oraz patologicznego starcia zębów.

Cel pracy. Poniższy artykuł przybliża obecne stanowisko dotyczące metod leczenia bruksizmu.

Materiał i metody. Przeanalizowane zostało aktualne piśmiennictwo naukowe dostępne w bazach danych Scopus oraz PubMed, wyszukane używając słów kluczowych: bruksizm, leczenie bruksizmu, szyny okluzyjne, terapie bruksizmu. Publikacje, które wzięto pod uwagę w poniższym przeglądzie były publikowane na przestrzeni ostatnich 10 lat.

Wyniki. Aktualnie najczęściej stosowane metody leczenia to szyny okluzyjne, fizjoterapia, psychoterapia. Nie istnieje jedna metoda terapeutyczna, która wykazywałaby wyższość nad pozostałymi. Połączenie terapii i współpraca interdyscyplinarna specjalistów jest najbardziej zalecaną metodą postępowania. Nie można zapomnieć o edukacji pacjenta i motywacji do świadomej samokontroli, która skutecznie chroni przed negatywnymi skutkami bruksizmu.

 

Abstract

 

Introduction. Bruxism is a common affliction of modern society. For many years, practitioners have wondered how to treat patients who involuntarily grind or clench their teeth. It is believed that involuntary grinding or clenching of teeth allows for a natural discharge of stress-related tension, thus protects us from mental disorders, e. g. depression. However, too frequent and intensified episodes of bruxism lead to overstrain of the chewing muscles, facial cranial pain, limited mobility of the temporomandibular joint, pathological loss of teeth.

Aim of the Articule. The following article approximates the current position on bruxism treatments with the current scientific literature.

Materials and Methods. Investigated articules were search through the Scopus and PubMed databases, using the key words: bruxism, bruxism treatment, occlusal splints, bruxism therapies. The publications considered in the following review were published within the last 10 years.

Results. Currently, the most commonly used treatment methods are occlusal splits, physiotherapy, psychotherapy. There is no single therapeutic method that is superior to the others. The combination of therapy and interdisciplinary cooperation of specialists is the most recommended method of procedure. One cannot forget about the education of the patient and the motivation to learn self-awareness, which effectively protects against the negative effects of bruxism.