Stomatologia Współczesna
NR 4/2004
Występowanie próchnicy u dzieci 12-letnich w Polsce w okresie kolejnych zmian zarządzania i finansowania opieki zdrowotnej
Dental caries prevalence in 12-years-old children in Poland during the changes in the management and finance of the National Health System
dr n. med. Elżbieta Dybiżbańska, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
lek. stom. Elżbieta Pierzynowska, asystent w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
dr n. med. Izabela Strużycka, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
lek. stom. Marcin Zawadziński, asystent w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
prof. dr hab. n. med. Maria Wierzbicka, kierownik Zakładu Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
Słowa kluczowe: tendencje próchnicy zębów, dzieci w wieku 12 lat, badanie przekrojowe
Celem pracy jest określenie tendencji próchnicy zębów u dzieci w wieku 12 lat w Polsce w okresie kolejnych przekształceń systemowych w sposobie zarządzania i finansowania systemu opieki zdrowotnej. Podstawę analizy stanowiły wyniki badań epidemiologicznych przeprowadzonych w kraju w latach 1987, 1995, 1999 i 2003. Określono wartość wska?nika DMFT i jego składowych, odsetek dzieci wolnych od próchnicy oraz dzieci z wartościami DMFT < 3 i wartością MT > l, jak również wartość wska?nika leczenia zachowawczego zębów. Wśród dzieci 12-letnich zapadalność na próchnicę obniżyła się.
Odsetek dzieci bez próchnicy zwiększył się w latach 2000-2003 z 12,1 do 12,9. Nasilenie próchnicy wykazało ogólnie tendencję zniżkową, z niewielkim wzrostem w okresie 2001-2003 i wynosi obecnie 3,9.
W ciągu ostatnich 16 lat dało się również zauważyć tendencję do zmniejszania się odsetka dzieci z usuniętym zębem stałym (z 11,4% do 7,2%). Wska?nik leczenia zwiększył się o 34,3% w porównaniu z rokiem 1995 i wynosi obecnie 0,47. Obserwowany niezadowalający stan zdrowia jamy ustnej polskich dzieci w wieku 12 lat wskazuje na potrzebę intensyfikacji działań profilaktycznych
Key words: dental caries trends, 12-years-old children, cross-sectional study
The aim of the study was to evaluate the dental caries trends in children aged 12 years in Poland during the changes in the management and finance of the National Health System. The analysis was made based on the national epidemiological study carried out in 1987, 1995, 1999 and 2003 year. Examinations were carried out in accordance with WHO criteria. The following indices were estimated: DMFT index, caries freguency, treatment index. Results of the study showed the DMFT value to be 3,9. Percentage of caries free children increased from 12,1 in 2000 to 12,9 in 2003. During the last 16 years tendency of Iowering percentage of children with permanent tooth extracted from 11,4 to 7,2% was observed.Treatment index increased 34,3% in comparison to 1995. Although improvement in oral health was observed more preventing activities and health education among 12 years old children are still needed.
Długofalowa analiza związku antybakteryjnych czynników w ludzkiej ślinie z przyrostem próchnicy oraz bakterii próchnicotwórczych: dwuletnie badania grupy nastolatków
Longitudinal analysis of the association of human salivary antimicrobial agents with caries increment and cariogenic micro-organisms: a two-year cohort study
V. Kirstilä, Turku Immunology Centre and Department of Cariology, Institute of Dentistry, Lemminkäisenkatu 2, FIN-20520 University of Turku, Finland
P. Häkkinen, Public Health Centre, Turku, Finland
H. Jentsch, Dental Institute, University of Rostock, Germany
P. Vilja, Medical School, University of Tampere, Finland
prof. J. Tenovuo, prodziekan Medical School, University of Tampere, Finland
Słowa kluczowe: ślina, czynniki przeciwbakteryjne, próchnica, Streptococcus mutans, odporność
Wcześniejsze badania ewentualnych związków pomiędzy przyrostem próchnicy a antybakteryjnymi składnikami śliny przyniosły kontrowersyjne rezultaty, głównie dlatego że większość z nich miała charakter przeglądowy. Naszym zadaniem było odnale?ć w dwuletnich badaniach, będących kontynuacją poprzednich, związku pomiędzy odpornościowymi i nieodpornościowymi składnikami śliny a bakteriami próchnicotwórczymi i przyrostem próchnicy. Materiał badawczy stanowiły 63 osoby, które na początku badań miały 13 lat. Na początku badań i w półrocznych odstępach aż do drugiego roku trwania programu od każdego badanego pobierano ślinę stymulowaną żuciem parafiny. Próbki te analizowano pod kątem: tempa wydzielania śliny, właściwości buforowych, aktywności lizozymu, laktoferryny, peroksydazy całkowitej oraz rodankóow i podrodanków (tiocyjanów i hipotiocyjanów), zdolności do aglutynacji, miana IgA i IgG, miana całkowitej liczby bakterii z grupy S. mutans (SM) i Lactobacillus (LB) oraz beztlenowców.
W okresie dwóch lat zaobserwowano znamienny wzrost tempa wydzielania śliny, tiocyjanatu, zdolności aglutynacji, przeciwciał anty-S. mutans klasy IgA, bakterii z rodzaju Lactobacillus, całkowitej liczby bakterii beztlenowych oraz istotny spadek aktywności lizozymu, laktoferryny i przeciwciał anty-S. mutans klasy IgG. Opierając się na wynikach różnych analiz możemy stwierdzić, że na początku badań (okres 0) całkowite miano IgG oraz poziom hipotiocyjanatu miały odwrotnie proporcjonalny stosunek do zanotowanego pó?niej dwuletniego przyrostu próchnicy. Poziom przeciwciał anty-S. mutans klasy IgG wzrastał znamiennie wraz z rozwojem próchnicy, a liczby bakterii SM i LB korelowały dodatnio z początkowym stanem próchnicy i jej przyrostem. poziom całkowitej mikroflory beztlenowej był konsekwentnie bardziej obfity u osób wolnych od próchnicy. Mimo powyższych związków uważamy, że żaden z antybakteryjnych czynników analizowanych samodzielnie in vivo, nie może spełniać funkcji diagnostycznego markera stopnia narażenia na próchnicę.
Key words: saliva, antimicrobial factors, caries, mutans streptococci, immunity
Previous studies of the possible associations of salivary antimicrobial agents with dental caries have given controversial results, obviously mainly because almost all studies have been cross-sectional. Our aim was to find out, in a two-year longitudinal follow-up study, the associations among selected salivary non-immune and immune antimicrobial variables, cariogenic bacteria, and caries increment. The study population was comprised of 63 subjects, all of whom had their 13th birthday during the first study year. In addition to a comprehensive dental examination a baseline and after 2 years, paraffin-stimulated whole saliva samples were collected in a standarized way at six-month intervals. Saliva samples were analyzed for flow rate, buffer effect, lysozyme, lactoferrin, total peroxidase activity, hypothiocyanite, thiocyanate, agglutination rate, and total and specific anti-S. mutans IgA and IgG, as well as for numbers of total and
mutans streptococci, lactobacilli, and total anaerobic bacteria. Cluster analysis and Spearman-Rank correlation coefficients were used to explore possible associations between and among the studied variables. During the two-year period, a statistically significant increase was observed in flow rate, thiocyanate, agglutination rate, anti-S. mutans IgA antibodies, lactobacilli, and total anaerobes, whereas lysozyme, lactoferrin and total and anti-S. mutans IgG antibodies declined significantly. Based on various analyses, it can be concluded that, at baseline, total IgG and hypothiocyanite had an inverse relationship with subsequent two-year caries increment, anti-S. mutans IgG antibodies increased with caries development, and mutans streptococci and lactobacilli correlated positively with both baseline caries and caries increment. Total anaerobic microflora was consistently more abundant among caries-free individuals. In spite of the above associations, we conclude that none of the single antimicrobial agents
as such has sufficiently strong power to have diagnostic significance in vivo with respect to future caries.
Technika warstwowa z zastosowaniem materiałów glasjonomerowych
The lamination technique with glass-ionomers
prof. Graham J. Mount, Uniwersytet w Adelajdzie, Australia
Materiały glasjonomerowe mogą być stosowane albo jako cement wyścielający (liner) albo jako cement typu baza, który w bardziej dokładnym znaczeniu określa się substytutem zębiny. Jako warstwa wyścielająca cement jest zakładany po to, aby m.in. zahamować przenoszenie większych różnic temperatury przez metalowe wypełnienie czy odbudowę.
Ocena porównawcza różnych technik preparacji twardych tkanek zęba. Część III. Wpływ techniki preparacji na wytrzymałość na ścinanie wiązania zębiny z cementem szkło-jonomerowym
Comparative eyaluation of various methods of dental hard tissue preparation. Part III. Effect of the technique of cavity preparation on the shear bond strength of the dentine to glass-ionomer cement
lek. stom. Marta Raczyńska, asystent w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
dr hab. n. med. Elżbieta Jodkowska, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
prof. dr hab. Ludwik Pokora, Katedra i Zakład Podstaw Terapii Fizykalnej, AM w Bydgoszczy
mgr inż. Joanna Karaś, kierownik Zakładu Badawczo-Produkcyjnego Instytutu Szkła i Ceramiki w Warszawie
Słowa kluczowe: wytrzymałość na ścinanie, wiązanie zębinowe, laser YAG: Er
Celem niniejszego badania było porównanie wytrzymałości na ścinanie wiązania zębiny z cementem szkło-jonomerowym GJW Chemadent w zależności od zastosowanej techniki preparacji. Z usuniętych zębów ludzkich trzonowych przygotowywano próbki zębiny w kształcie walca o wysokości 6 mm i średnicy 6 mm (wymiary 6×6 mm), których powierzchnię opracowywano jedną z ocenianych metod: metodą tradycyjną – wiertłem diamentowym osadzonym w turbinie, wiązką światła lasera Yagowo-Erbowego (YAG:Er), metodą abrazji powietrznej i sonoabrazji. Najlepsze wyniki uzyskano opracowując próbki techniką wykorzystującą światło lasera YAGrEr.
Key words: shear test, bond strength dentine, erbium:YAG Laser
The aim of this study was to compare dentine shearing strength after different method of cavity preparation. Extracted human teeth were prepared to obtain cylindrical specimens of dentin 6 mm in height and 6 mm in diameter. The surface of each specimen was prepared using one of the methods of cavity preparation: slow-speed diamond bur, YAG:Er laser, air-abrasion and sonoabrasion. The best results were observed for the laser preparation.
Zmiany w kompleksie szczękowo-twarzowym po zastosowaniu osteogenezy dystrakcyjnej w szczęce
The maxillofacial changes after distraction osteogenesis in maxilla
lek. stom. Dorota Cudziło, starszy asystent w Centrum Leczenia Wad Twarzoczaszki Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie
prof. dr hab. med. Zofia Dudkiewicz, kierownik Centrum Leczenia Wad Twarzoczaszki Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie
lek. Mirosław Kulewicz, starszy asystent w Centrum Leczenia Wad Twarzoczaszki Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie
Słowa kluczowe: osteogeneza dystrakcyjna, niedorozwój szczęki, zmiany w strukturach kostnych twarzy,
zmiany w tkankach miękkich
Przedmiotem prezentowanej pracy była ocena porównawcza struktur twarzoczaszki pacjentów przed zabiegiem i po zabiegu osteogenezy dystrakcyjnej. Analiza telerentgenogramów bocznych głowy oraz fotografii profilu wykonanych przed zabiegiem oraz sześć miesięcy po zabiegu dystrakcji wykazała istotnie korzystne zmiany parametrów liniowych oraz kątowych zarówno w strukturach kostnych, jak i w samym profilu twarzy.
Key words: distraction osteogenesis, maxillary hypoplasia, craniofacial changes, soft tissue changes
The purpose of this study was to analyze craniofacial changes associated with maxillary distraction osteogenesis. Cephalometric radiographs and profile phothographs before and six months after distraction were evaluated and revealed significant improvements parameters (both linear and angular) of craniofaciale skeleton and soft tissue profile.
Ocena wypełnień z materiału kompozytowego Ariston pHc w zębach trzonowych mlecznych
Clinical assessment of Ariston pHc composite restorations in deciduous molars
dr n. med. Agnieszka Bruzda-Zwiech, Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi
lek. stom. Małgorzata Sudoł, Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi
prof. dr hab. n. med. Magdalena Wochna-Sobańska, Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi
dr n. med. Beata Szydłowska-Walendowska, Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi
Słowa kluczowe: materiały złożone, Ariston pHc, skala Ryge`a,
Celem pracy była retrospektywna kliniczna ocena wypełnień wykonanych z materiału kompozytowego Ariston pHc w zębach trzonowych mlecznych. Na podstawie skali Ryge`a oceniono 107 wypełnień po 6 miesiącach, 106 wypełnień po 12 miesiącach, 83 po 24 miesiącach i 59 po 36 miesiącach. Po 6, 12, 24 i 36 miesiącach zaakceptowanych zostało odpowiednio 100%, 92,45%, 92,76% i 93,22% ocenianych wypełnień. Wyniki badań wskazują na pozytywną ocenę materiału Ariston pHc w leczeniu próchnicy zębów trzonowych mlecznych u dzieci.
Key words: composite materials, Ariston pHc, Ryge scale
Retrospective clinical observation of composite Ariston pHc in deciduous molars in children was the purpose of the study. Evaluation was carried out according to Ryge scale. After 6 months 107, after 12 months 106, after 24 months 83 and after 3 years 59 restorations were controlled. The percentages of acceptable fillings were 100%, 92.45%, 92.76% and 93.22% after 6, 12, 24 and 36 months, respectively. The result of our study proved positive properties of tested material for caries treatment in deciduous molars in children.
Możliwości tymczasowego unieruchomienia zębów po urazach
Methods of temporary splinting of traumatized teeth
dr n. med. Lesław J. Pypeć, Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi
dr n. med. Agnieszka Bruzda-Zwiech, Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi
Słowa kluczowe: zęby stałe niedojrzałe, urazy zębów, unieruchomienie zębów po urazach
W artykule przedstawiono różne metody tymczasowego unieruchomienia zębów po urazach. Krótko omówiono właściwości poszczególnych szyn unieruchamiających i sposób ich aplikacji. Podjęto także próbę wyjaśnienia kwestii dotyczących okresu utrzymania unieruchomienia w zależności od rodzaju urazu.
Key words: immature permanent teeth, dental trauma, splinting of traumatized teeth
The article presents different methods of temporary splinting of traumatized teeth. Properties of splints for teeth stabilization and application technigues were shortly described. In addition authors tried to find the answer for the question about proper period of maintenance of splints according to the kind of dental trauma.
Cementy szkło-jonomerowe – skład jonowy, rola wody i aktywność biologiczna – na podstawie piśmiennictwa
Glass-ionomer cements – ion composition, the role of water and bioactivity – literature review
lek. stom. Iwona Prędecka, praktyka prywatna
dr hab. n. med. Leopold Wagner, Zakład Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologii IS AM w Warszawie
Słowa kluczowe: cementy szkło-jonomerowe, fluor, stront, bioaktywność
Na podstawie piśmiennictwa omówiono skład jonowy cementów szkło-jonomerowych i znaczenie poszczególnych jonów oraz funkcję, jaką pełni woda w tych materiałach. Uwagę skupiono także na bioaktywności, która zapewnia doskonałą adhezję poprzez połączenia jonowe z tkankami zęba i długotrwałą emisję jonów odgrywających rolę kariostatyczną.
Key words: glass-ionomer cements, fluoride, strontium, bioactivity
The ion composition of glass-ionomer cements, the functions of particular ions and the role of water in these materials is discussed on the base scientific publications. Attention is drawn to the bioactivity, which provides great adhesion as ions combine with the tooth tissue and long term release of ions, which play cariostatic role.
Stan narządu żucia u osób z celiakią – na podstawie piśmiennictwa i obserwacji własnych
The state of stomatognatic system of patients with coeliac disease – based on literature and own observations
lek. stom. Justyna Kalacińska, asystent Katedry i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego w Zabrzu Śl. AM w Katowicach
dr hab. n. med. Lidia Postek-Stefańska, kierownik Katedry i Zakladu Stomatologii Wieku Rozwojowego w Zabrzu Śl. AM w Katowicach
lek. stom. Daria Pietraszewska, asystent Katedry i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego w Zabrzu Śl. AM w Katowicach
Słowa kluczowe: celiakia, narząd żucia, hipoplazja szkliwa, afty nawracające, próchnica
Celiakia jest zaburzeniem, które w istotny sposób wpływa na rozwój dziecka. Nieprzestrzeganie diety eliminacyjnej prowadzi do rozwoju cech niedożywienia. Poza tymi objawami rozpoznaje się również zaburzenia stomatologiczne: hipoplazję szkliwa oraz afty nawracające na błonie śluzowej jamy ustnej. Ze względu na zmieniający się obraz choroby oraz zwiększającą się liczbę pacjentów z utajoną postacią celiakii poszukuje się szybkich i nieinwazyjnych badań przesiewowych.
Key words: coeliac disease, stomatognatic organ, enamel`s hypoplasia, recurrent aphthous stomatitis
Coeliac disease is the disturbance, which in essential way affect child`s development. Unkeeping of eliminating diet lead to malnutrition. Except these symptoms there are also stomatologic disorders: enamel`s hypoplasia and recurrent aphthous stomatitis. Because of changing features of coeliac disease (CD), increase and unknown number of patients with CD-latency there are searched rapid and non-invasive screening tests.
Agresywne zapalenie przyzębia – opis przypadku
Aggressive parodontitis – case study
lek. stom. Magdalena Pawelczyk-Madalińska, praktyka prywatna, Gdańsk
Słowa kluczowe: agresywne zapalenie przyzębia, leczenie periodontologiczne
W pracy przedstawiono przebieg i wynik postępowania periodontologicznego u młodego, dorosłego mężczyzny z zaawansowaną chorobą przyzębia, którego leczenie ze względu na uwarunkowania ekonomiczne obejmowało wyłącznie terapię konwencjonalną.
Key words: aggressive parodontitis, periodontal treatment
The aim of this study was to present the result and periodontal treatment on young, adult man with advanced periodontal disease treated by the conventional therapy because of the economical situation.