Stomatologia Współczesna
NR 1/2014
Wydzielanie wybranych składników śliny u chorych z cukrzycą typu 1
Secretion of selected components of saliva in patients with type 1 diabetes
Z Instytutu Ochrony Zdrowia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Suwałkach: dr n. med. Małgorzata Knaś
Z Kliniki Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku: dr hab. n. med. Wiesław Zarzycki
Z Zakładu Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku: dr n. med. Jakub Grzegorz Karaszewski, dr n. med. Janusz Szarmach – kierownik
Z Kliniki Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku: dr n. med. Napoleon Waszkiewicz
Z Zakładu Stomatologii Zachowawczej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku: prof. dr hab. n. med. Danuta Waszkiel – kierownik, dr n. med. Anna Zalewska
Słowa kluczowe: enzymy śliny, ślina, cukrzyca
Zmiany w przebiegu cukrzycy związane z mikroangiopatią oraz naciekiem tkanki gruczołowej z limfocytów B i T prowadzą do zaburzeń w wydzielaniu śliny. Celem pracy była ocena wydzielania wybranych składników śliny u chorych z cukrzycą typu 1. Oznaczano stężenie aktywności N-acetylo-b-D- heksozoaminidazy i a-fukozydazy, stężenia monocukrów obojętnych (heksozy i metylopentozy), heksozoamin, fukozy oraz białka. Oznaczono także pH i określono pojemność buforową. Zaburzenia ukrwienia ślinianek podżuchwowych mogą prowadzić do zmian ilościowych i jakościowych śliny, których wyrazem jest wzrost aktywności enzymów i wzrost stężenia białka całkowitego. Wzrost stężenia aktywności N-acetylo-b-D-heksozoaminidazy i a-fukozydazy przekłada się na wzrost stężeń produktów (heksozoamin i fukozy) katalizowanych przez te enzymy reakcji.
Key words: salivary enzymes, saliva, diabetes
Changes in diabetes-related microvascular and glandular infiltration of T and B lymphocytes leads to disturbances in the secretion of saliva. The aim of this article was to evaluate the selected components of saliva secretion in patients with type 1 diabetes. The concentration of the activity of N-acetyl-b-D-hexosaminidase and a-fucosidase, the concentration of neutral monosaccharides (hexoses and methyl pentose), hexosamine, fucose and protein as well as pH and buffering capacity were determined. Identified impaired blood flow the submandibular salivary glands can lead to changes in quantity and quality of saliva, which is reflected in an increase in the activity of enzymes and increase of total protein concentration. Increasing the concentration of N-acetyl-β-D-hexosaminidase and α-fucosidase activity translates into higher product concentrations (hexosamine and fucose) catalyzed by the enzyme reaction.
Odbudowa protetyczna braków zębowych z wykorzystaniem uzupełnień
metaloceramicznych
Prosthetic reconstruction of missing teeth with the use of ceramometal restorations
Z Poradni Dentystycznej Centralnej Wojskowej Przychodni Lekarskiej „CePeLek” w Warszawie: lek. dent. Kinga Wyrzykowska, prof. dr hab. n. med. Jan Trykowski
Słowa kluczowe: uzupełnienie metaloceramiczne, odbudowa braków zębowych, preparacja zęba, wargowy brzeg ceramiczny
W pracy przedstawiono przypadek rehabilitacji pacjenta z rozpoznaniem według Galasińskiej–Landsbergerowej: szczęka klasa II, żuchwa klasa II, według Eichnera – grupa A3. Estetykę i funkcję narządu żucia przywrócono za pomocą koron i mostów metaloceramicznych oraz odbudowy kompozytowej dolnych zębów siecznych i nakładki pełnoceramicznej na zębie 26.
Key words: ceramometal restoration, reconstruction of missing teeth, tooth preparation, facial porcelain margin
In this paper the case of teeth reconstruction in a patient with a diagnosis: according to the Galasińska-Landsbergerowa: jaw class II, mandible class II, according to the Eichner – group A3, was presented. The esthetic and function of stomatognathic system were restored by using ceramometal crowns and bridges, composite reconstruction of incisor teeth in mandible and porcelain onlay in the tooth number 26.
Implantoprotetyczne zaopatrzenie szczęki o wąskiej bazie apikalnej
An implantprosthetic restoration for a maxilla with a narrow apical base
Z Kliniki Gerostomatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu: prof. dr hab. n. med. Ryszard Koczorowski
Ze Specjalistycznej Przychodni Stomatologicznej „Nordent” w Poznaniu: lek. stom. Kamila Kocent
Słowa kluczowe: wszczepy śródkostne, proteza stała, filary kątowe, wąska baza apikalna
Celem pracy był opis przypadku implantoprotetycznego zaopatrzenia pacjentki z atroficzną szczęką o wąskiej bazie apikalnej. Zastosowano indywidualne wysokokątowe łączniki (30-40°), które zamontowane na 6 śródkostnych wszczepach pozwoliły na wykonanie metalowo-ceramicznej protezy stałej odtwarzającej łuk zębowy do drugich zębów przedtrzonowych. Wykonane w żuchwie protezy stałe oparte na filarach mieszanych (zębach i wszczepach) zapewniły stabilizację zwarciowo-zgryzową układu stomatognatycznego.
Key words: intraosseous implants, fixed denture, angular abutments, narrow apical base
The implantprosthetic treatment of a patient with a narrowbase atrophic maxilla is presented. Individual angular abutments (30-40 degrees) set on 6 intraosseous implants allowed fabrication of a metal-ceramic fixed denture to restore the dental arch as far as the second premolars. The occlusal-articulatory stability of the stomatognathic system was obtained by applying a fixed denture supported by mixed abutments (teeth and implants).
Czynniki wpływające na efekt leczenia chirurgiczno-ortodontycznego
u dorosłych pacjentów z rozszczepem wargi i podniebienia – opis przypadku
Factors influencing outcomes of surgical – orthodontic treatment of adult patients with cleft lip and palate – a case report
Z Poradni Ortodontycznej dla Dzieci Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie: dr n. med. Dorota Cudziło – kierownik, lek. stom. Dorota Pałczyńska
Z Kliniki Chirurgii Dziecięcej Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie: lek. stom. Andrzej Brudnicki
Z Katedry Nauk Społecznych Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu: dr n. med. Maja Matthews-Kozanecka
Słowa kluczowe: rozszczep wargi i podniebienia, niedorozwój szczęki, motywacja pacjenta
Pacjenci z rozszczepem wargi i podniebienia mają określone charakterystyczne cechy twarzy: wklęsły profil, zapadniętą okolicę podnosową, dominujący zarys brody spowodowany niedorozwojem szczęki. Celem terapii jest uzyskanie prawidłowej relacji pomiędzy szczęką a żuchwą, przywrócenie właściwej funkcji oraz estetyki. W nasilonych niedorozwojach szczęki plan leczenia często obejmuje skojarzone postępowanie ortodontyczno-chirurgiczne – po wcześniejszym przygotowaniu łuków zębowych za pomocą aparatu stałego przeprowadza się zabieg ortognatyczny polegający na jednoczasowym wysunięciu szczęki. W pracy przedstawiono przypadek dorosłej pacjentki z całkowitym jednostronnym rozszczepem wargi i podniebienia, u której na skutek ciężkiej bradykardii w trakcie trwania zabiegu ortognatycznego nie odbyły się zaplanowane wcześniej wysunięcie i rotacja szczęki ku dołowi. Pacjentka zgłosiła się do kontynuacji leczenia w poradni ortodontycznej, gdzie zalecono stosowanie maski twarzowej oraz zakładanie elastycznych wyciągów wewnątrzustnych. Dzięki stosowaniu się ściśle do zaleceń lekarskich doprowadziła do poprawy warunków zgryzowych, dzięki czemu zakres ewentualnego ponownego zabiegu chirurgicznego może być istotnie mniejszy.
Key words: cleft lip and palate, maxillary hypoplasia, patients motivation
Patients with cleft lip and palate present a specific facial appearance: concave profile, declined subnasal area, dominant chin as a results of maxillary hypoplasia. The aim of therapy is to achieve a proper occlusal relation with good function and aesthetics. In the severe maxillary hypoplasia the treatment plan frequently comprise surgical and orthodontic management. After prior arrangement of dental arches with fixed appliance, the surgical one stage maxilla protraction is executed. In this paper a case of adult female with complete unilateral cleft lip and palate was presented. During orthognathic correction the maxilla protraction and downwards rotation was planned. Serious bradycardia problems while she was operated made the surgery impossible. She call to orthodontic clinic for confirmation of treatment where of facial mask and intraoral elastics were ordered. Thanks to strict compliance with doctor’s orders she achieved improvement of the occlusal conditions, so the scope of possible renewed surgical intervention maybe significantly smaller.
Własne doświadczenia w leczeniu zapalnej resorpcji wewnętrznej w zębach siecznych u młodych pacjentów
Our own experience of the treatment of internal inflammatory root resorption in incisors of young patients
Z Katedry i Kliniki Stomatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu: lek. stom. Adam Zawadka, lek. stom. Bartosz Liweń
Słowa kluczowe: resorpcja wewnętrzna, leczenie, MTA
Resorpcja jest procesem patologicznym polegającym na niszczeniu tkanek twardych zęba po uszkodzeniu warstwy odontoblastów oraz prazębiny. Zapalna resorpcja wewnętrzna występuje rzadko, a jej patogeneza jest stosunkowo słabo poznana. Celem pracy było przedstawienie postępowania diagnostycznego i klinicznego w przypadku występowania zapalnej resorpcji wewnętrznej zębów siecznych. Leczeniu zapalnej resorpcji wewnętrznej korzenia poddano dwie młode pacjentki. Materiał badawczy stanowiły zęby przednie szczęki, których resorpcję wykryto przypadkowo podczas badań radiologicznych. W obu przypadkach do leczenia wykorzystano mikroskop zabiegowy, maszynowe narzędzia endodontyczne z lokalizatorem wierzchołkowym. Do ostatecznego wypełnienia jam zębowych wykorzystano system Obtura III. W leczeniu resorpcji istotne są dokładne opracowanie chemomechaniczne jamy zęba oraz jej szczelne wypełnienie. W opisanych przypadkach dzięki zastosowanym metodom endodontycznym uzyskano dobry wynik leczenia, o którym świadczy prawidłowe gojenie się zmian w tkankach okołowierzchołkowych, a także brak postępu resorpcji wewnętrznej korzeni.
Key words: internal resorption, treatment, MTA
Resorption is a pathological process consisting in the destruction of dental hard tissue following the damage of the odontoblast layer and mantel dentin. Inflammatory internal resorption is rare and its pathogenesis is relatively poorly understood. The aim of this paper was to present a diagnostic and clinical procedure to be followed in the case of inflammatory internal resorption of incisors. Two young female patients underwent the treatment of inflammatory internal root resorption. The study material consisted of front teeth, the resorption of which had been detected incidentally during radiological examinations. In both cases, a dental microscope was used in the treatment, along with machine endodontic tools with an apex locator. To perform the final filling of dental cavities the Obtura III system was used. In the treatment of resorption it is essential to accurately prepare chemo-mechanically tooth cavity and to fill it with utmost precision. In the cases in question, due to the applied endodontic methods, it was possible to achieve a good treatment result, as evidenced by the proper healing of the apical lesions and by the lack of progress in internal root resorption.
Kontrolowana ekstruzja ortodontyczna – charakterystyka, zastosowanie kliniczne, techniki alternatywne – przegląd piśmiennictwa
Controlled orthodontic extrusion – characteristics, clinical application, alternative methods – a literature review
Z Zakładu Ortodoncji Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: lek. dent. Agnieszka Kornet – stażysta, lek. dent. Izabela Zawalska – stażysta, lek. dent. Rafał Pokrowiecki – stażysta, lek. dent. Agnieszka Osmólska-Bogucka – doktorant, asystent, specjalista ortodoncji, dr n. med. Barbara Pietrzak-Bilińska – adiunkt, specjalista ortodoncji
Słowa kluczowe: ortodoncja, ekstruzja, chirurgia, ekstrakcja, augmentacja, kość
Celem pracy było podsumowanie współczesnych poglądów na temat możliwości zastosowania klinicznego techniki kontrolowanej ortodontycznej ekstruzji zębów. Kontrolowana ortodontyczna ekstruzja (forced orthodontic eruption – FOE) jest określana w piśmiennictwie jako usprawnienie naturalnych procesów erupcyjnych zęba poprzez zastosowanie dodatkowej siły ciągnącej z wykorzystaniem aparatów ortodontycznych. Wykorzystanie siły powodującej powolne przemieszczanie się zęba w kierunku płaszczyzny zwarcia powoduje rozciąganie włókien ozębnej, co stymuluje przebudowę kości wyrostka zębodołowego, prowadząc do zwiększenia objętości zarówno tkanki kostnej, jak i dziąsła. Ekstruzja ortodontyczna znalazła zastosowanie w przygotowaniu zębów do odbudowy protetycznej. W niektórych przypadkach daje szansę na uniknięcie ekstrakcji zęba z ubytkiem poddziąsłowym, co umożliwia odbudowę zachowawczą. Proponowane jest również wykorzystanie ekstruzji ortodontycznych jako alternatywy dla technik augmentacyjnych przed planowanym leczeniem implantologicznym oraz jako metody ekstrakcji zębów u pacjentów ogólnie obciążonych, u których istnieje ryzyko pobisfosfonianowej martwicy kości szczęk.
Key words: orthodontics, extrusion, surgery, extraction, augmentation, bone
The aim of this study was a comprehensive review of clinical application of FOE. Controlled tooth extrusion (forced orthodontic eruption – FOE) is described as enhancement of natural eruption of the tooth by application of an additional tensile force coming from an orthodontic device. When tension is applied to the periodontal ligament through orthodontic extrusion movement, periodontal fibers are elongated and osteoblastic activity induces bone formation at the alveolus base, thus providing increase in bone and gingival volume. FOE has found its clinical acceptance in preparing tooth for further prosthetic reconstruction. It also allows to avoid tooth extraction in cases with subgingival cavities thus enhancing conservative treatment. FOE can be used as an alternative treatment for augmenting bone techniques before preparing an implant site, as well as in planning extraction of teeth in medically compromised patients with the with the risk of biphosphonate – associated osteonecrosis of the jaws.
Rodzaje i przyczyny powikłań po zabiegach autotransplantacji zębów
Types and causes of complications after tooth autotransplantation procedures
Z Zakładu Chirurgii Stomatologicznej Instytutu Stomatologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego: dr n. med. Kamila Chwaja-Pawelec – asystent
Słowa kluczowe: autotransplantacja zęba, resorpcja, ankyloza, powikłania
Autotransplantacje zębów są skutecznym i od dawna znanym sposobem uzupełniania braków zębowych. Niemniej jednak zabiegi te obarczone są ryzykiem wielu powikłań, które mogą wystąpić zarówno w trakcie zabiegu, jak i po nim. Wiedza o rodzajach możliwych zdarzeń niepożądanych, ich przyczynach i konsekwencjach jest bardzo przydatna dla lekarzy przeprowadzających takie zabiegi. Świadomość powyższych w dużym stopniu może ułatwić postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w takich przypadkach. Praca dotyczy tego dość rzadko podejmowanego w piśmiennictwie problemu. Zawarto w niej także ważne wskazówki praktyczne, mogące okazać się bardzo pomocne w trakcie wykonywania przeszczepu zęba. Pochodzą one zarówno z danych dostępnych w piśmiennictwie, jak i wynikają z wieloletniego doświadczenia klinicznego autorki pracy w przeprowadzaniu zabiegów autogennych transplantacji zębów (zarówno z zakończonym rozwojem korzenia, jak i zawiązków).
Key words: tooth autotransplantation, resorption, ankylosis, complications
Teeth autotransplantations are effective and well established method of teeth lack treatment. However those procedures are burden with a risk of many complications which may occur during peri- and postprocedural period. The knowledge about possible adverse events, their causes and consequences is very helpful for the doctors performing such procedures. Awareness of before mentioned aspects may facilitate diagnostic and therapeutic procedures in those cases. This paper concerns on this rarely described in the literature problem. Important practical instructions were included that may occur very helpful during tooth transplantation procedure. They are based on the literature and author’s long clinical experience in performing mature tooth as well as tooth germ autotransplantations.
BMS – palący problem jamy ustnej
BMS – burning problem of the mouth
Z Katedry i Zakładu Periodontologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie: lek. dent. Aleksandra Jagnicka – doktorant, lek. dent. Monika Nastaj – asystent, dr n. med. Jarosław Sieczkarek – adiunkt, dr n. med. Janusz Zakrzewski – adiunkt, lek. dent. Ewelina Szyszkowska-Kniaź – doktorant, prof. dr hab. n. med. Joanna Wysokińska-Miszczuk – kierownik
Słowa kluczowe: zespół pieczenia jamy ustnej, stomatodynia, glossodynia, etiologia, leczenie
Zespół pieczenia jamy ustnej (burning mouth syndrome – BMS) objawia się chronicznym dyskomfortem w jamie ustnej o złożonej etiologii, bez uchwytnych cech klinicznych. Chorobę charakteryzują subiektywne objawy pacjentów, m.in. pieczenie lub palenie w jamie ustnej, kserostomia, zaburzenia smaku oraz nadwrażliwość na pokarmy. Najczęściej dotyczy kobiet w wieku średnim i starszym. W zależności od typu BMS leczenie jest najczęściej objawowe lub polega na terapii choroby podstawowej i wymaga zaangażowania lekarzy wielu specjalności.
Key words: burning mouth syndrome (BMS), stomatodynia, glossodynia, etiology, treatment
Burning mouth syndrome (BMS) give signs of chronic discomfort in the mouth of a very complex etiology, without visible changes in the mouth. Disease is characterized by subjective symptoms of patients: stinging or burning mouth, xerostomia, disorders of the taste and hypersensitivity to various foods. Most often affects women in middle and old age. Depending on the type of BMS, treatment is mostly symptomatic or therapy is based on basic disease and requires the involvement of various specialists.